Jak wspomagać zestresowane rośliny

Gatunki ozime, a nawet odmiany w obrębie gatunku, różnią się wiosennym wigorem i potencjałem regenerowania strat. Mimo tego, że czasami plantacja może po zimie wyglądać beznadziejnie, to pod wpływem dobrej oceny żywotności roślin i dobrego dopingu agrotechnicznego (szybkie uderzeniowe nawożenie startowe, stosowanie biostymulatorów) może zregenerować się i zagwarantować opłacalny plon.

Aplikacja tuż przed stresem
Niestety, nowe przepisy utrudniają w praktyce wykorzystanie szybkiej dawki startowej azotu. Powód znany wszystkim – można stosować azot dopiero od 1 marca. Jest jednak wiele produktów o działaniu biostymulującym i łagodzącym stresy roślinne. W dalszej części przykłady takich produktów, a na początku najważniejsza uwaga związana z ich aplikacją. Wielu Czytelników „Tygodnika Poradnika Rolniczego” pamięta być może cykl fragmentów rozmowy ekspertów nagranej w ramach „Akademii Rolnictwa” przez firmę Chemirol. Rozmowa dotyczyła m.in. biostymulacji roślin ograniczającej stres. Zasadniczy wniosek praktyczny z rozmowy ekspertów był następujący: biostymulatory działają i ograniczają wpływ czynników stresowych, pod warunkiem, że zostaną zastosowane ok. dwa dni przed, a najlepiej dobę przed wystąpieniem czynnika stresowego (wiosennego przymrozku, mrozu, wysmalania). Stosowanie ich wcześniej, a także już po zadziałaniu czynnika stresowego, najczęściej nie przynosi już żadnego efektu.

A zatem, produkty biostymulujące działają, pomagają roślinom, pod warunkiem ich zastosowania tuż przed wystąpieniem czynnika stresowego. Rynek produktów przypisywanych do grupy biostymulatorów dynamicznie się rozwija. Dodam jednak, że nie wszystkich sposób działania na rośliny jest wyjaśniony, a dla sporej grupy takich środków trudno jest też znaleźć badania wykonane w Polsce i dowodzące skuteczności.

Biostymulatory z zasady nie są środkami dostarczającymi roślinom składników pokarmowych. Ich działanie polega na stymulowaniu roślin do tworzenia lub usuwania z nich skomplikowanych związków biochemicznych powodujących silną reakcję na warunki stresowe.


Jak działają biostymulatory?
To zależy od składu i formulacji produktów. W grupie biostymulatorów znajdują się bowiem produkty zawierające tzw. pierwiastki funkcyjne (tytan, krzem), wiele produktów jest na bazie wyciągów z alg, inne zawierające aminokwasy. W tworzeniu wielu z nich wykorzystywana jest nanotechnologia i nanocząsteczki zawartych związków. Od składu produktów zależy to, w czym i jak mogą pomóc roślinie. Mogą wspomagać fotosyntezę, mogą poprawiać efektywność wykorzystania wody, mogą mieć wpływ na wytwarzanie hormonów roślinnych.

Algi oceaniczne (wyciągi) są dodatkiem wielu biostymulatorów. Zawierają w swoim składzie niespecyficzne związki i molekuły o dużej aktywności biologicznej, które pełnią w organizmie roślinnym rozmaite funkcje, które mają ogromny wpływ na fizjologię i biochemię rośliny.

Kompleksy aminokwasowe w biostymulatorach mają silne działanie antystresowe, a dodatkowo mają korzystny wpływ na intensywność przebiegu fotosyntezy. Mają korzystny wpływ na wzrost systemu korzeniowego przez efekt podobny do działania cytokinin, które są hormonami roślinnymi. Przyśpieszają i poprawiają pobieranie składników pokarmowych przez roślinę, jak i transport asymilatów i składników pokarmowych w obrębie rośliny.

Nanocząstki wykorzystywane w nawozach biostymulujących pozwalają bardzo precyzyjnie i łatwiej dostarczyć roślinom ważne składniki pokarmowe. Istotą działania jest tutaj wielkość cząstki. Na przykład, powierzchnia właściwa cząsteczek nanopochodnych krzemu zawartych w objętości równej objętości kropli deszczu, jest w przybliżeniu równa powierzchni dużego boiska piłkarskiego.

Marek Kalinowski