To był słaby sezon dla kukurydzy

W skali kraju wpływ suszy na rozwój i plonowanie kukurydzy był diametralnie różny. Są rejony, w których zebrano wysokie plony i takie, gdzie plantacje trzeba było zlikwidować. W rozmowach na Dniach Pola kukurydzy, rolnicy zwracali uwagę na wyjątkowo duże znaczenie w br. terminu siewu. Wgrali ci, którzy zdecydowali się na wczesne siewy. To generalne spostrzeżenie, a najlepiej świadczyły o tym przykłady opisywane przez rolników z tych samych lokalizacji, przez miedzę sąsiada. Różnica terminu siewu między plantacjami o zaledwie 3–5 dni była bardzo widoczna w szybkości i wyrównaniu wschodów. Ten pierwszy okres zadecydował o tym, czy korzenie zdążyły załapać się na obniżający się poziom dostępnej wody i rosły w głąb.

Wstępne wyniki plonowania Ten rok był dla kukurydzy bardzo trudny i pojawiły się właśnie wstępne wyniki plonowania odmian w doświadczeniach porejestrowych COBORU. Plony są niższe niż w poprzednich sezonach, ale trzeba przyznać, że jak na te krytyczne warunki (susza i upały) plony są przyzwoite. Są to oczywiście plony z doświadczeń i w przypadku kukurydzy są one średnio w Polsce o 40% niższe od plonów rzeczywistych uzyskiwanych w gospodarstwach.

Dziś przedstawimy kilka informacji w oparciu o wstępne wyniki plonowania odmian kukurydzy w 2019 r. Wyniki są wstępne i mogą ulec niewielkim zmianom, ale też należy podkreślić, że w br. nie wszystkie odmiany były badane. Należy też pamiętać, że są to wyniki średnie dla kraju i aby wyważyć przydatność odmiany do uprawy w konkretnym rejonie, warto sięgnąć po analizy z najbliższej Stacji Doświadczalnej Oceny Odmian. Regionalne top listy mieszańców kukurydzy pod względem plonowania naprawdę potrafią zaskoczyć.

Mieszańce ziarnowe
Przejdźmy do szczegółów wyników plonowania za 2019 r. Plon ziarna wzorca odmian wczesnych po przeliczeniu na 14% zawartości wody (średnia z wszystkich odmian w tej grupie) wyniósł w br. 106,9 q/ ha (w 2018 r. było to 115,8 q/ha, w 2017 r. – 115,6 q/ha, w 2016 r. – 121,6 q/ha). Wśród badanych w br. odmian w tej grupie wczesności najwyżej plonowały: ES Yakari, Amavit (105% wzorca), potem RGT Multiplexx, KWS Salamandra, RGT Meropolixx (po 103%), Mas 11K, SM Pomerania (102%), KWS Kampinos, Obbelisc, Framplus, RGT Irenoxx, Agro Fides, KWS Krogulec (101%), Ligato, Rianni CS (100%), DKC3050, KWS Stefano, RGT Chromixx, RGT Colectixx (98%), Keops (94%), MAS 15P (92%) i Astardo (91%).

Plon wzorca odmian średnio wczesnych wyniósł w br. 110,7 q/ ha i lista od najlepiej plonujących w tej grupie jest następująca: Plantus (108% wzorca), Kidemos (106%), ES Inventive (104%), P8329, SY Pandoras (103%), SY Glorius, Casandro (102%), Milosz, Farmezzo (101%), ES Perspective, Farmagic, Henley, Agro Janus, Farmfire, LG31250 (100%), Janero, ES Hemingway, Vitalico (99%), Brigado (98%), Chicago (96%), Sativo (94%), Norica i Perrero (93%).

Plon wzorca odmian średnio późnych wyniósł w br. 111,7 q/ha i lista od najlepiej plonujących w tej grupie jest następująca: DKC3969, ES Faraday (102%), Hardware (100%), RGT Himalayaxx, Talentro (99%) i Chamberi (98%).

Wierna grupa średnio wczesna
Jak wspomniałem – zachęcam do przewertowania wyników plonowania z najbliższych gospodarstwu Stacji Doświadczalnych Oceny Odmian. Różnice w plonowaniu między grupami wczesności są może niewielkie, ale istotne. Dodam do tych danych, że wilgotność ziarna wzorców w czasie zbioru w grupie wczesnych wyniosła 24,7%, w grupie odmian średnio wczesnych – 24,3%, a w grupie odmian średnio późnych – 25,1%. Są to dane z jednego bardzo trudnego sezonu, ale dokładnie potwierdzają zasadność stosowania się do często przypominanych rad przez prof. Tadeusza Michalskiego. Profesor zaleca, aby do uprawy na ziarno nie wybierać w Polsce odmian najpóźniejszych, bo ujemna korelacja wczesności do plonowania jest przełamywana.

Oczywiście odmiany późniejsze mają najwyższy potencjał plonowania, ale w polskich warunkach mają niższą pewność plonowania i trudno ten potencjał jest wykorzystać. Wybierać trzeba do uprawy na ziarno odmiany średnio wczesne albo wczesne, które zdążą uzyskać do końca wegetacji dojrzałość technologiczną przy niskiej wilgotności ziarna w czasie zbioru. Potwierdzają to dane z tego roku. Wzorzec z grupy odmian śrendio wczesnych plonował o 3,8 q/ha wyżej od odmian wczesnych i tylko o 1 q/ha niżej od średnio późnych. Przy okazji – wilgotność była najniższa w grupie średnio wczesnej. Takie różnice może nie mają znaczenia przy 1 hektarze kukurydzy ziarnowej. W dużych gospodarstwach każdy kwintal z hektara więcej i każdy ułamek procenta mniejszej wilgotności, to już duże kwoty.

Co prawda z wieloletnich danych COBORU wynika, że odmiany ziarnowe średnio późne w sprzyjających warunkach (w korzystnych sezonach) plonują o 4–5 q/ha wyżej od odmian średnio wczesnych, ale wymagają wyższych kosztów związanych właśnie z dosuszeniem ziarna. Późno schodzą z pola i czasami uniemożliwiają zaplanowany siew zbóż ozimych. Przy wyjątkowo korzystnej pogodzie odmiany średnio późne dają lepszą opłacalność, ale zdarza się to raz na kilka sezonów.

Mieszańce kiszonkowe
Odmiany średnio wczesne są generalnie także najlepszym wyborem w uprawie odmian na kiszonkę. Plon ogólny suchej masy wzorca w grupie odmian wczesnych wyniósł w br. 167,1 q/ha wzorca w grupie odmian średnio wczesnych 179,8 q/ha, a w grupie odmian średnio późnych 179,1 q/ha.

W grupie odmian wczesnych wszystkie badane w br. mieszańce (Astardo, KWS Salamandra, Ligato, RGT Oxxford) plonowały równo na poziomie 100% wzorca.

W grupie średnio wczesnej od najwyżej plonujących klasyfikacja jest następująca: ES Skywalker (106%), ES Bond (105%), Brigado, Farmagic (102%), ES Joker, Farmplus (101%), Farmfire, SM Boryna, Chicago (100%), Bilizi, Agro Janus, SY Kardona (98%), SM Podole (93%) i Mas 20S (93%).

W grupie średnio późnej najwyżej plonował mieszaniec DKC3969 i ES Faraday (102%), potem Hardware (100%), RFT Himalayaxx, Talentro (99%) i Chamberi (98%).

W przypadku kukurydzy na kiszonkę można uprawiać typowe odmiany kiszonkowe, ale też odmiany ziarnowe. Plony suchej masy to nie wszystko co się liczy. To oczywiście wskazówka, ale o jakości kiszonki decyduje przede wszystkim strawność całych roślin, udział kolb w plonie i typ ziarna (w większym stopniu trawione jelitowo jest ziarno flint).

Marek Kalinowski