r e k l a m a
Na mąkę bezglutenową
W naszych warunkach klimatycznych sorgo ziarnowe może być wykorzystywane przede wszystkim do produkcji mąki bezglutenowej lub bioetanolu a słomę przeznacza się na cele energetyczne do spalania w formie pelletów lub brykietów. Dotychczas ziarno sorga przeznaczane do produkcji pokarmów bezglutenowych jest importowane z krajów Bliskiego Wschodu.
Mąka bezglutenowa z sorgo może być wykorzystywana do wyrobów niskobiałkowych i żywności funkcjonalnej. Zawiera cenne aminokwasy: lizynę i tryptofan, witaminy z grupy B oraz dużą ilość magnezu i cynku. Całkowicie jest pozbawiona glutenu i dlatego jest bezpieczna dla alergików i osób cierpiących na nietolerancję pokarmową czy też celiakię. Wyroby otrzymane z mąki bezglutenowej są smaczne i mają wyższą wartość odżywczą niż z mąki pszennej. Mąka gryczana jest również bezglutenowa, ale jest bardziej ciemna, o gorzkim smaku w porównaniu z mąką sorga ziarnowego.
r e k l a m a
Polskie doświadczenia z uprawą
W celu oceny przydatności uprawy sorgo ziarnowego w warunkach klimatyczno-glebowych naszego kraju podjęto w 2016 roku doświadczenia polowe pięciu odmian pochodzących z niemieckiej hodowli roślin, w porównaniu z kukurydzą uprawianą na ziarno. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2016–2018 w ZD IWNiRZ Stary Sielec pow. Rawicz, położonym w rejonie o małej ilości opadów atmosferycznych (< 550 mm) i niskim poziomie wody gruntowej. Doświadczenia prowadzono na glebach bielicowych zalegających na glinie o pH 5,5–6,5 i średniej zasobności w składniki pokarmowe.
Przedplonem była pszenica, po której wykonywano podorywkę, bronowanie i jesienią orkę na średnią głębokość. Wiosną włókę, bronowanie, wysiew nawozów mineralnych i nasion. Bezpośrednio przed siewem dokonywano nawożenia w kg/ha: 100 N, 60 P₂O₅, 120 K₂O i 30 MgO. Do siewu wykorzystywano 5 odmian sorgo ziarnowego wymienionych w tabeli 1 i 2 w ilości 12 kg/ha zaprawionych nasion oraz kukurydzę Opoka w ilości 80 kg/ha przy rozstawie rzędów 40 cm w dniach 6–7 maja.
Zobacz także
Trzeba zaznaczyć, że w latach prowadzenia doświadczeń występowały duże różnice w przebiegu pogody. Szczególnie w 2018 roku ilość opadów wynosiła tylko 285 mm od marca do września, a temp. powietrza w tym roku była wyższa o 2,2°C od średniej wieloletniej wynoszącej 16,3°C. W pozostałych dwóch latach temperatury powietrza i opady były podobne do średniej wieloletniej.
Możliwy duży przychód
Z porównywanych odmian sorgo ziarnowego najwyższe plony (dane w tabelach) zarówno ziarna (54,4 dt/ha), jak też słomy (473 dt/ha) dała średnio odmiana Sweet Suzanna. Natomiast najniższe plony ziarna (42,4 dt/ha) dała odmiana J-GK-813. Badana wydajność etanolu była na korzyść kukurydzy, natomiast wydajność energetyczna odziarnionej słomy odmian sorgo jest wyższa od średniej wydajności energetycznej słomy kukurydzy. To badania wstępne i warto je kontynuować, zwłaszcza w zakresie poznania przydatności sorgo ziarnowego do produkcji żywności w naszym kraju. Bowiem wysoka wartość przychodów (> 40 tys. zł/ha) ze sprzedaży mąki bezglutenowej sorgo ziarnowego oraz słomy odziarnionej, stanowią uzasadniony ekonomicznie sposób poprawiania rentowności gospodarstw rolnych.
Wyniki badań pokazują większą przydatność ekonomiczną uprawy sorgo ziarnowego od kukurydzy uprawianej na ziarno. W warunkach niedoboru wody w glebie i wysokich temperatur powietrza na przykładzie 2018 roku, plony ziarna sorgo były wyższe od kukurydzy. W pozostałych latach przy większej wilgotności gleby i powietrza, plony ziarna sorgo niektórych odmian były niższe od plonów ziarna kukurydzy. Jednak z uwagi na wyższe ceny rynkowe ziarna sorgo od ziarna kukurydzy, to ostateczne przychody z uprawy sorgo ziarnowego są większe od przychodów z uprawy kukurydzy na ziarno.
Z uwagi na możliwości wykorzystywania ziarna sorgo głównie do produkcji mąki bezglutenowej, której wartość rynkowa jest bardzo wysoka i waha się od 15–17 zł/ kg, to uprawa tej rośliny jako towaru antyimportowego w warunkach ocieplającego się klimatu jest ekonomicznie uzasadniona. Z powyższych powodów uprawa sorgo ziarnowego może stanowić cenną metodę zwiększania przychodów w gospodarstwach rolnych oraz poprawiania rentowności polskiego rolnictwa.
Henryk Burczyk
