Przy zakładanych wysokich plonach suchej masy z użytków zielonych roczna dawka azotu na glebach mineralnych średnich na łąki trzykośne powinna wynosić ok. 180 kg N/ha, a na pastwiskach ok. 200 kg N/ha. Na glebach organicznych, na silnie mineralizujących się glebach torfowo-murszowych średnio zmurszałych, roczne nawożenie azotowe łąk trzykośnych powinno wynosić ok. 60 kg N/ha, a pastwisk ok. 100 kg N/ha.
Azot działający
to nie to samo co dawka azotu
i przypominam, że obowiązuje
nowe prawo: „Program działań
mających na celu zmniejszenie
zanieczyszczenia wód azotanami
pochodzącymi ze źródeł rolniczych
oraz zapobieganie dalszemu
zanieczyszczeniu”. Dokument jest
dostępny w internecine i warto
mieć go zawsze pod ręką.
Rolnik musi nawozić rośliny azotem w dozwolonych terminach (wyjątkowo w tym roku azot stosować można od 15 lutego) i dawkach uwzględniających wszystkie źródła azotu i równoważniki azotu. Maksymalne ilości azotu działającego ze wszystkich źródeł, dla upraw w plonie głównym (N w kg/ha) dla plonów uzyskiwanych w warunkach uregulowanego odczynu gleby, zbilansowanego nawożenia azotem, fosforem i potasem (NPK) i stosowania integrowanej ochrony roślin, gdzie dla łąki 4-kośnej, to maksimum wynosi 220 kg N/ha, a dla traw w uprawie polowej 300 kg N/ha.
Azot na łąkach
powinniśmy dzielić na tyle części, ile
zbieramy pokosów. Jeżeli np. roczna
dawka azotu wynosi 160 kg N/ha
powinniśmy w pierwszej wczesnowiosennej
porcji zastosować 70 kg
N/ha, po pierwszym pokosie 50 kg
N/ha i po drugim pokosie 40 kg N/
ha. Dawka azotu zależy też od udziału
w poroście roślin motylkowych
i jeżeli jest ich więcej niż 20%, to jednorazowa
dawka azotu nie powinna
przekraczać 30 kg/ha.
Jeżeli natomiast nawozimy założony właśnie użytek zielony, to dawka azotu pod drugi i kolejne pokosy powinna być o 30% wyższa. Na łąkach trzykośnych cały azot stosujemy w trzech dawkach z podziałem: 50% pod pierwszy pokos, 30% pod drugi pokos i 20% pod trzeci pokos. Na łąkach dwukośnych cały azot dzielimy na dwie porcje w proporcjach: 60% pod pierwszy pokos i 40% pod drugi pokos.
Tutaj potrzebna jest mała dygresja do tych zaleceń. Pamiętajmy – optymalne dawki nawozów można ustalić tylko w oparciu o analizę chemiczną gleby i jej zasobność. Takie analizy wskazane są także na użytkach zielonych.
Azot na pastwiska
zaleca się stosować w bilansie całorocznym
w dawkach o ok. 30%
wyższych niż na łąkach. W dobrych
dla odrostu warunkach wilgotnościowych
jednorazowa dawka
wczesnowiosenna nie powinna
przekraczać 50–60 kg N/ha.
Po pierwszym wypasie stosujemy
dawkę 40–50 kg N/ha, a po każdym
następnym (z wyjątkiem ostatniego)
stosujemy po 30 kg N/ha.
Obok dawek azotu i jego podziału na porcje niezwykle ważna jest forma nawozów azotowych. Na łąkach wczesnowiosenna dawka azotu powinna być zastosowana w formie szybko działającej, czyli saletrzanej (typowe nawozy saletrzane lub uniwersalne, w tym przypadku saletra amonowa).
Pod kolejne pokosy na łąkach ekonomiczne jest stosowanie mocznika. W przypadku pastwisk wczesnowiosenna dawka azotu również powinna być zastosowana w formie szybko działającej (saletry), druga dawka po pierwszym wypasie w formie mocznika, a kolejne w formie saletry lub mocznika (zależnie od spodziewanej pogody).
Fosfor i potas
na użytkach zielonych powinniśmy
stosować jesienią i wiosną.
Fosfor na łąkach zaleca się stosować
wiosną od 1/2 do 3/4 całorocznej
dawki, a jesienią od 1/4 do
1/2 dawki. Na pastwiskach natomiast
wskazane jest stosowanie
wczesną wiosną 1/2 dawki fosforu,
potem po trzecim wypasie
kolejnej porcji w ilości 1/4 dawki
i 1/4 dawki jesienią.
Dawka potasu na użytki zielone musi być podzielona jeżeli całoroczna ilość K2O przekracza 80 kg. Generalnie na użytkach zielonych nie można stosować w jednej dawce więcej niż 60 kg K2O/ha. Jeżeli np. dawka całoroczna wynosi właśnie 80 kg K2O/ha, to na łąkach i pastwiskach 40 kg K2O/ha powinniśmy zastosować wczesną wiosną i 40 kg K2O/ha po pierwszym pokosie (lub po drugim wypasie na pastwiskach). Lepiej jest jednak stosować potas w trzech równych dawkach (po 1/3 całorocznej dawki w terminach: wczesną wiosną, po pierwszym pokosie lub po drugim wypasie i jesienią razem z fosforem).
Siarka z magnezem
są bardzo ważnymi makroelementami
i muszą być uwzględnione
w nawożeniu użytków zielonych.
Zwłaszcza przy dużych dawkach
azotu niezbędne jest nawożenie
siarką, bo jest ona pobierana przez
rośliny w dużych ilościach, a ponadto
wywiera olbrzymi wpływ na
efektywność azotu. Przyjmuje się,
że dawka siarki powinna stanowić
do 1/4 dawki azotu. A zatem, przy
rocznej dawce 200 kg N powinniśmy
stosować nawet 50 kg S.
Duże znaczenie ma też nawożenie użytków zielonych wapniem oraz magnezem (zwłaszcza na glebach organicznych). Rocznie powinno się stosować na glebach organicznych ok. 100–150 kg MgO/ha, a na glebach mineralnych 50– 100 kg/ha MgO. Zapotrzebowanie na siarkę i magnez można pokryć nawozami w postaci siarczanu magnezu i kizerytu. Na glebach mineralnych magnez i wapń można dostarczyć roślinom w postaci wapna magnezowego lub mączki dolomitowej, a sam wapń najlepiej uzupełnić na użytkach zielonych nawozami wapniowymi na bazie kredy. Znaczenie dla plonowania użytków zielonych ma także sód.
Roślinność użytków zielonych wrażliwa jest na niedobory mikroelementów. Te występują najczęściej na glebach organicznych i warto rozważyć ich dokarmianie dolistne przede wszystkim takimi mikroelementami jak: miedź, cynk, bor, mangan, molibden.
Marek Kalinowski
