Odpowiedzi na pytania, które wydały się nam na ten moment najważniejsze, zebraliśmy dla was w tym materiale. Część pytań zadajemy od początku epidemii, ale wciąż ma sens odpowiadanie na nie, ponieważ zmienia się stan wiedzy na temat koronawirusa i wywoływanej przez niego choroby COVID-19.
? Jak wyglądają objawy infekcji koronawirusem?
! Najczęściej obserwowanymi objawami choroby wywołanej wirusem SARS-CoV-2 są gorączka, zmęczenie i suchy kaszel. Niektórzy pacjenci skarżą się na bóle mięśni i stawów, zapchany nos, mogą też mieć katar, obolałe gardło, ale także biegunkę. Te objawy mogą występować w różnych konfiguracjach albo pojedynczo. Co więcej, w ostatnich dniach donosi się o rosnącej liczbie pacjentów, u których jedynym objawem jest tak nietypowy symptom, jak utrata węchu i smaku. W Polsce mamy już przynajmniej jednego takiego pacjenta. Część zakażonych w ogóle nie obserwuje u siebie objawów i pogorszenia samopoczucia. W większości przypadków objawy narastają stopniowo i są łagodne. Około 80% zainfekowanych osób wychodzi z choroby samoistnie, nie potrzebując specjalistycznego leczenia. W przybliżeniu 1 osoba na 6 zainfekowanych choruje poważnie i ma problemy z oddychaniem. Na gorszy przebieg choroby narażeni są szczególnie cukrzycy, pacjenci onkologiczni i osoby cierpiące na choroby serca oraz te w podeszłym wieku. Ale znane są przypadki ciężkich przebiegów, a nawet zgonów, u osób bardzo młodych i nieleczących się na inne choroby.
? W jakiej sytuacji ryzyko zakażenia jest największe?
! Przyjmuje się, że 90% zakażeń pochodzi z kontaktów z osobami prezentującymi objawy, przede wszystkim kaszel czy kichanie. Zarazić się możemy, jeśli ktoś na nas kichnął albo kaszlnął. Jeśli zrobił to w pomieszczeniu, do którego wchodzimy, zakażenie też jest możliwe, ponieważ wirus znajduje się w kropelkach śliny obecnych w powietrzu, ale i na przedmiotach. Częściej niż przez wdychanie możemy zarazić się, dotykając powierzchni, na których te kropelki osiadły, a potem dotykając zakażoną dłonią naszych oczu, nosa albo ust. Dlatego nawet jeśli weszliśmy do sklepu, w którym ktoś kichnął, wciąż możemy uniknąć zarażenia, jeśli nie będziemy dotykać twarzy. A po powrocie do domu zdezynfekujemy wodą z mydłem lub płynem odkażającym to, co kupiliśmy, oraz umyjemy kilkukrotnie ręce.
? Czy istnieją testy, które pozwalają stwierdzić, czy ktoś przechorował chorobę COVID-19 lub czy zaraził się koronawirusem?
! Tak, ale jeszcze nie są ogólnodostępne. To kwestia tygodnia, może dwóch. To testy tzw. serologiczne, które nie wykrywają obecności wirusa, ale powstałe w reakcji na niego i krążące we krwi przeciwciała. Takim testem nie sprawdzimy więc, czy ktoś, kto zaczął kichać, jest zakażony koronawirusem – do tego trzeba innego testu, bowiem na tym etapie nie ma jeszcze przeciwciał. Testy serologiczne natomiast pozwolą nam sprawdzić, czy w momencie trwania epidemii mieliśmy kontakt z wirusem.
? Czy rzeczywiście nie można w tej chwili zaszczepić niemowlęcia? Czy odroczenie szczepień nie wymusi zrezygnowania z nich?
! Obowiązkowe szczepienia zostały decyzją Głównego Inspektora Sanitarnego wstrzymane do 18 kwietnia. Ale nie dlatego, że szczepienie jest niebezpieczne w zaistniałej sytuacji. Jak wyjaśnia dr Ernest Kuchar, pediatra i lekarz chorób zakaźnych, głównym uzasadnieniem tej decyzji było to, że wyjście do przychodni naraża zdrowe dzieci w poczekalni czy podczas dojazdu na kontakt z osobami potencjalnie zakażonymi koronawirusem. Natomiast same szczepienia nie są przeciwwskazane. Oznacza to, że jeśli będziemy w stanie zapewnić bezpieczne warunki, jak np. dojazd własnym samochodem czy umówienie na konkretną godzinę, tak żeby w poczekalni nie było ludzi, to szczepienie można przeprowadzić. Tym bardziej że w przypadku niektórych istnieje bardzo wąskie okno do ich przeprowadzenia.
? Czy z powodu epidemii powinniśmy przerwać leczenie, na przykład podawanie zastrzyków?
! Zdecydowanie nie! Istnieje zasada, że jeżeli pacjent prowadzi leczenie przewlekłe, nie należy go przerywać. Szkody z tego wynikłe mogłyby być większe niż w przypadku zarażenia się koronawirusem. To nie zastrzyki są szkodliwe, tylko potencjalny kontakt z chorymi. Tu także trzeba po prostu zadbać o bezpieczne warunki.
? Czy pacjenci onkologiczni będą mogli dojeżdżać do szpitali na terapię?
! Tak, ponieważ są to terapie ratujące życie. Taka terapia musi być podtrzymywana, podobnie jak terapie przewlekłe.
? Czy nadciśnienie tętnicze jest czynnikiem ryzyka w przypadku zakażenia koronawirusem?
! Takich pacjentów jest w Polsce ponad 10 mln. Ale nie muszą wpadać w panikę, ponieważ nadciśnienie samo w sobie nie stwarza ani większego ryzyka zakażenia, ani też cięższego przebiegu. Ale nadciśnienie powikłane, np. udarem, zawałem, niewydolnością serca, stanowi zagrożenie dla pacjentów, którzy ulegliby infekcji koronawirusem. Leki przeciwnadciśnieniowe absolutnie nie są niebezpieczne w czasie infekcji i nie należy ich odstawiać! Dużo bardziej niebezpieczne może być nagłe podwyższenie ciśnienia, które może doprowadzić m.in. do udaru.
? Czy pranie odzieży w temperaturze 30°C unieszkodliwia wirusa?
! Na szczęście osłonka wirusa jest dosyć wrażliwa i ulega uszkodzeniu pod wpływem zwykłych, używanych na co dzień, detergentów – mydła, płynu do mycia naczyń czy proszku albo płynu do prania. Jeżeli zastosujemy detergent, należy uznać, że pranie w tak niskiej temperaturze powinno usunąć wirusa. Pamiętajmy, że w odzieży poliestrowej wirus może pozostawać dłużej. Żeby być zupełnie pewnym, odzież, w przypadku której pozwala na to metka, wypierzmy w temperaturze 60°C.
? Czego nie należy stosować, lecząc infekcję koronawirusem?
! Infekcji nie przeciwdziałają palenie papierosów, zakładanie masek ani też antybiotyki. Nie ma na dziś środka, który mógłby zapobiec chorobie lub ją wyleczyć. Nie należy wierzyć w amulety ani cudowne preparaty. Nie wolno też brać nie tylko antybiotyków – ani przed infekcją, ani w jej trakcie – ale też żadnych innych leków „na zapas”, w ramach profilaktyki. Na dziś oprócz fizycznych zabezpieczeń nie istnieje ona. Możemy natomiast stosować domowe sposoby na ulżenie w objawach infekcji wirusowej.
Karolina Kasperek
