Z pasiastością liści w jęczmieniu ozimym dziś już nic nie wskóramy. Chorobę możemy ograniczyć jedynie przez zaprawianie ziarna siewnego i pamiętajmy o tym przed siewem jęczmienia jarego. Sprawcą tej groźnej choroby jęczmienia są grzyby Pyrenophora graminea Ito et Kuribayashi stadium doskonałego i workowego oraz Drechslera graminea Shoem. stadium konidialnego występuje w uprawie jęczmienia ozimego i jarego.
Źródłem chore ziarno
Źródłem infekcji pasiastości liści
jęczmienia jest materiał siewny.
Z ziarna grzybnia przerasta
systemicznie młodą roślinę. Infekcja
siewek jest w dużym stopniu
uzależniona od temperatury
gleby i wilgotności powietrza. Zakażeniu
sprzyjają temperatury od
8°C do 10°C w czasie kiełkowania
ziarna. Grzyb przerasta tkanki liści
i powoduje ich zniszczenie. Na
porażonych liściach wyrastają pojedynczo
lub w grupach trzonki
konidialne, na których tworzą się
zarodniki konidialne.
Zarodniki konidialne nie mają zdolności zakażania liści sąsiednich roślin. Przenoszone są z wiatrem na kłosy roślin zdrowych. Kiełkują między słupkiem a plewką, a potem strzępki grzybni wnikają do okrywy owocowo-nasiennej formującego się ziarniaka. Zakażone ziarniaki wykształcają się normalnie, ale są niestety źródłem infekcji w następnym roku, po wysianiu ziarna. Zarodnikowaniu grzyba i zakażeniu nasion sprzyja duża wilgotność w czasie kłoszenia i kwitnienia.
Stadium workowe tworzy się rzadko na ściernisku i nie odgrywa znaczącej roli w cyklu rozwojowym grzyba. Do czynników zwiększających ryzyko występowania choroby możemy zaliczyć: stosowanie zainfekowanego materiału siewnego, wybór odmian podatnych na porażenie, zbyt gęsty siew oraz zbyt wysokie nawożenie azotowe.
Objawy na liściach i kłosie
Pasiastość liści jęczmienia może
być mylona w rozpoznawaniu
z innymi chorobami tego gatunku.
Pasiastość w fazie strzelania
w źdźbło objawia się na liściach
(zazwyczaj na drugim i trzecim)
w postaci początkowo żółtych,
a później brunatnych chlorotycznych,
długich smug między
nerwami. Na plamach może pojawić
się brunatny nalot zarodnikowania
konidialnego grzyba.
Zwykle na liściach występuje kilka
smug. W miejscach przebarwienia
liście zasychają i pękają
wzdłuż na wąskie pasma powodując
tzw. rzemykowatość liści.
Liście stopniowo zamierają przed
lub w czasie kłoszenia. Rośliny są
niższe i nie wykłaszają się lub wytwarzają
poślad lub płone kłosy.
Te końcowe objawy i skutki rozwoju
choroby zależą od terminu
zamierania roślin. Całkowicie
chore rośliny zamierają przed
wykształceniem ziarna. Słabiej
porażone wykłaszają się, a kłosy
są zdeformowane i płone.
Plamistość siatkowa jęczmienia (z którą może być mylona pasiastość liści jęczmienia) objawia się na początku małymi brunatnymi plamkami, które składają się z poprzecznych i podłużnych brunatnych nekroz, tworząc wzór „siatki” i mogą występować jednocześnie w kilku miejscach na liściu. Plamistość liści (druga choroba, z którą można mylić pasiastość liści jęczmienia) objawia się natomiast małymi, brązowymi i nieregularnymi plamami. Liść wygląda jakby był posypany zmielonym pieprzem, przy czym plamy po pewnym czasie łączą się.
Tylko zaprawianie i agrotechnika
Największe znaczenie w ograniczaniu
pasiastości liści jęczmienia
ma agrotechnika. Ważne jest
w całym zmianowaniu niszczenie
samosiewów jęczmienia i staranne
przyorywanie jego resztek
pożniwnych. Należy też zachować
racjonalną przerwę w uprawie
jęczmienia na tym samym polu
i ograniczyć udział zbóż w płodozmianie.
Występowanie choroby
ogranicza wczesny siew jęczmienia
ozimego i opóźniony jęczmienia
jarego.
Podstawową metodą ochrony przed pasiastością liści jęczmienia jest siew pewnego, zdrowego materiału nasiennego, bo jak wynika z opisanej wyżej biologii rozwoju choroby, źródłem zakażenia jest ziarno.
Jedyną i najważniejszą metodą chemiczną ograniczania choroby są zaprawy nasienne. Jeżeli biorąc pod uwagę obserwacje pół z ostatnich lat spodziewamy się problemów z pasiatością liści jęczmienia, powinniśmy w wyszukiwarce środków ochrony roślin wyszukać zaprawy ograniczające sprawców tej choroby.
Marek Kalinowski
