? W 2018 roku przekazałem synowi 10 ha gruntów rolnych w darowiźnie. Obecnie, z uwagi na kłopoty finansowe, syn chciałby sprzedać 2 ha. Może to zrobić przed upływem 5 lat? Czy musi uprawiać te grunty jeszcze przez 3 lata? Słyszałem, że są różne opinie w tym zakresie.
! Ustawa z 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw obowiązująca od 26 czerwca 2019 r. określa, że nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia przez niego tej nieruchomości, a w przypadku osoby fizycznej – prowadzić to gospodarstwo osobiście. W okresie tym nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom (art. 2b ustawy). Poprzednio był to okres 10 lat. Natomiast art. 7 ustawy z 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego określa, że w przypadku nieruchomości rolnych nabytych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy do okresu, przez który nabywca nieruchomości rolnej, która weszła w skład jego gospodarstwa rolnego, jest obowiązany prowadzić to gospodarstwo rolne, oraz okresu, w którym nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom, stosuje się przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Według nowelizacji obowiązek 5-letni prowadzenia gospodarstwa rolnego odnosi się także do osób bliskich rolnika, którym przekazał nieruchomości rolne. W praktyce powstał problem, czy ów obowiązek dotyczy także osób bliskich, które nabyły grunty przed 26 czerwca 2019 roku, czyli np. w 2018 r., jak Pana syn.
Do tego czasu ustawa zwalniała z obowiązku prowadzenia gospodarstwa rolnego osoby bliskie zbywcy i nie odnosiła się do nich zasada zakazu zbywania czy oddawania w posiadanie. Obecnie jest inaczej. We wspólnym stanowisku MRiRW, KOWR oraz Krajowej Rady Notarialnej z 27.02.2020 r. w pkt IV.2. zostało wyjaśnione, że „...względem osób, które nabyły nieruchomość rolną w latach 2016–2019 z obciążeniem obostrzeniami z art. 2b ustawy (obowiązek prowadzenia gospodarstwa rolnego i zakaz zbywania) znajduje zastosowanie obecne brzmienie tego artykułu. Dotyczy to krótszego, 5-letniego, a nie 10-letniego obowiązku prowadzenia gospodarstwa rolnego, a także właściwości Dyrektora Generalnego KOWR do wydania zgody na wcześniejsze zbycie czy oddanie w posiadanie nabytej nieruchomości. Należy podkreślić, że w stanowisku zostało zaakcentowane, że przepisy nowelizacji nie stanowią podstawy do „wstecznego” nałożenia obowiązków oraz obostrzeń na osoby, które nabyły nieruchomości rolne bez obciążenia obostrzeniami z art. 2b ustawy. Powyższe stanowisko można znaleźć na stronie internetowej KOWR (http://www.kowr.gov.pl/ biuro-prasowe/aktualnosci/stosowanie- ukur-w-praktyce).
Pana syn może zatem sprzedać grunty rolne, które otrzymał od Pana w 2018 r. Nie obowiązuje go konieczność 5-letniego prowadzenia gospodarstwa. Osoby, które nabyły grunty od osób bliskich od 26 czerwca 2019 r., nie mogą zbyć ani oddać gruntów w dzierżawę przez okres 5 lat, chyba że uzyskają na to zgodę KOWR.
prof. UAM dr hab. Aneta Suchoń
