Gęsiom trzeba zapewnić możliwość swobodnego żerowania, dlatego powinny być utrzymywane na pastwiskach, w ogrodzonych sadach, dużych ogrodach. Ptaki te bardzo chętnie znajdują sobie pożywienie. Oprócz dostępnych mieszanek dla drobiu oraz ziarna (owies, pszenica, jęczmień), warto gęsiom także podawać duże ilości roślin zielonych (trawa, koniczyna, lucerna, chwasty), gotowane ziemniaki, tartą marchew, buraki, por, seler, kapustę, sałatę i owoce. Niektóre gęsi egzotyczne lubią również gniecione żołędzie czy larwy owadów.
Wiosną można kupić pisklęta gęsie w zakładzie wylęgowym bądź przeprowadzić lęgi we własnym gospodarstwie. Do utworzenia stada reprodukcyjnego potrzebujemy co najmniej dwie, trzy gęsi oraz jednego gąsiora. W przypadku lżejszych typów gęsi na jednego gąsiora może przypadać nawet do pięciu gęsi, a stado może być użytkowane przez 3–4 lata. Zarówno gęsi, jak i gąsiory przeznaczone do utworzenia stada reprodukcyjnego muszą być zdrowe, silne, dobrze wyrośnięte, bez widocznych wad w budowie, zwłaszcza nóg.
Stado reprodukcyjne
Stado reprodukcyjne gęsi nie
powinno być utrzymywane w zamkniętym
pomieszczeniu. Ptaki
muszą korzystać z wybiegu – także
w okresie jesieni czy zimy. Oczywiście,
w czasie chłodów, deszczu
czy mrozu muszą mieć możliwość
schronienia się pod dachem
w ocieplonym pomieszczeniu.
Gęsi nie mogą być zbyt mocno
otłuszczone, bo będą wtedy gorzej
się niosły, a wśród zniesionych jaj
wylęgowych będzie niższy wskaźnik
zapłodnień.
Aby gęsi zaczęły znosić jaja, muszą mieć włączone światło przez 14–16 godzin na dobę. Na 3–4 tygodnie przed rozpoczęciem nieśności trzeba więc zacząć doświetlać pomieszczenie, w którym przebywają ptaki. Ostatnie jaja gęsi znoszą jeszcze w czerwcu, czasami nawet w lipcu. Jaja powinny znosić do specjalnie przygotowanych gniazd, dzięki temu będą czyste i nie będziemy musieli ich szukać w miejscach przypadkowo wybranych przez ptaki. Gniazdo musi być dostatecznie obszerne (o powierzchni około 0,2 m2) i ustawione w pewnej odległości jedno od drugiego, aby zapobiec w ten sposób niepotrzebnym walkom. Na gniazda można przeznaczyć duże skrzynki po owocach lub puste beczki wyścielone czystą i suchą słomą. Ustawiamy je w zacienionych miejscach, zwykle tam, gdzie panuje spokój, dzięki czemu nioski gęsie nie będą niepokojone przez inne ptaki.
Gęsi znoszą w jednym sezonie 40–60 jaj wylęgowych, które musimy wybierać z gniazd codziennie. Zebrane jaja przechowuje się co najwyżej przez 14 dni w chłodnym pomieszczeniu (temperatura 7–10°C). Jaj nie należy myć, a w czasie przechowywania trzeba ułożyć w specjalnych wytłaczankach ostrym końcem do dołu i codziennie delikatnie obracać.
Zdrowe pisklęta
Pod jedną gęś nakładamy jednorazowo
10–12 jaj. Jeśli do wysiedzenia
i wylęgu wykorzystujemy
kurę, jednorazowo nakładamy najwyżej
4–6 jaj. Okres inkubacji trwa
29–31 dni, w zależności od typu
gęsi. W czasie wysiadywania jaja
powinny być obracane. Warto zatem
zaznaczyć jakiś punkt na każdym
z nich i kontrolować, czy kwoka
obraca jaja. Jeśli nie, to trzeba to
robić samemu dwa razy dziennie:
rano i wieczorem.
Pisklęta po wylęgu przenosimy do ciepłego i czystego pomieszczenia. Zapobiegnie to nagłemu porzuceniu niewyklutych jaj przez kwokę, która będzie chciała zająć się już wylężonymi pisklętami. Dla piskląt gęsich nie musimy przygotowywać specjalnego pomieszczenia. Może to być wydzielona część budynku inwentarskiego przeznaczona do odchowania kilkunastu gąsiąt. Kojec dla piskląt gęsich musi być suchy, dobrze oświetlony i zapewniać prawidłową wymianę powietrza, ale bez przeciągów. Posadzkę w kojcu należy wyścielić około10-centymetrową warstwą suchej pociętej słomy. Aby ściółka była zawsze sucha i ciepła, należy usuwać mokrą warstwę, a na to miejsce dościelać nową. Bardzo ważne, aby słoma przeznaczona na ściółkę nie była spleśniała.
Muszą mieć wybiegi
W najcieplejszej strefie przebywania
piskląt gęsich (pod promiennikiem
podczerwieni) powinna
być temperatura 32°C, natomiast
w pomieszczeniu 24–28°C.
Należy przestrzegać zasady, aby
różnica temperatur między strefą
najcieplejszą i najchłodniejszą
nie przekraczała 10°C. W drugim
tygodniu życia temperaturę
pod żarówką zmniejszamy do
28–30°C (zawieszamy żarówkę
wyżej), w trzecim tygodniu do
25–27°C, a w czwartym już tylko
do 22–24°C. Przy sprzyjających
warunkach pogodowych już od
około 10. dnia życia gąsięta mogą
korzystać z wybiegów – początkowo
przez kilka godzin, a następnie
stopniowo wydłużając ten czas.
Gęsi mogą być użytkowane jako młode gęsi owsiane (żywione mieszankami pełnoporcjowymi, a następnie głównie ziarnem owsa) lub jako gęsi tuczone (w żywieniu stosuje się mieszanki pełnoporcjowe, pasze gospodarskie, a przede wszystkim zielonki). Tempo wzrostu ptaków zmniejsza się znacznie pomiędzy 6. a 8. tygodniem życia. Młode gęsi tuczone odchowuje się do wieku 17–18 tygodni. Między 10. a 12. tygodniem życia dokonuje się podskubu, a następnie ptaki tuczy się do osiągnięcia kolejnej dojrzałości piór. W ostatnich dniach gęsi można żywić wyłącznie owsem i marchwią, co nadaje pożądany wygląd tuszkom i dobrą smakowitość mięsa.
Dominika Stancelewska
