Na chwilę obecną wszystkie województwa prowadzą doświadczenia z soją i rekomendują odmiany do uprawy. Na LOZ soi na 2020 r. znajdują się aż 24 odmiany (od bardzo wczesnych po bardzo późne), w tym 11 ze Wspólnotowego katalogu odmian roślin rolniczych.
Wnioski z doświadczeń
W doświadczeniach z soją bada się
i porównuje wpływ na plonowanie
różnych gęstości siewu, różne rozstawy
międzyrzędzi, różne dawki azotu
oraz kombinacje herbicydowe, a także
wpływ fungicydów. Prowadzone
są badania mikronawozowe i z użyciem
nitraginy różnych producentów.
Badane są także optymalne i opóźnione
terminy siewu soi.
Z doświadczeń wynika szereg ciekawych wniosków dla zainteresowanych uprawą soi. Kluczowym i najważniejszym elementem agrotechniki soi jest zaprawienie nasion nitraginą. Po to uprawia się przecież bobowate, aby otrzymać plon nasion i uzyskać darmowy, związany z powietrza azot. Hektarowa plantacja soi obsiana nasionami zaszczepionymi nitraginą wiąże od 80 do 150 kg azotu. Wiążą go z powietrza bakterie brodawkowe. Mimo że rolnicy znają nitraginę, samo zaprawianie nią nasion nie jest takie proste. Musi być przeprowadzone na krótko przed siewem i w ciemności. Są na rynku nasiona soi zaszczepione bakteriami Rhizobium japonicum fabrycznie.
Podstawowe wymagania
Soję można uprawiać praktycznie
na wszystkich glebach pamiętając
jednak, że roślina lubi lżejsze gleby,
lecz wtedy wymaga zwiększonego
nawożenia. Soja lubi też uregulowany
odczyn pH gleby (nie lubi
gleb kwaśnych). W przypadku mocnych
stanowisk i sezonu obfitującego
w opady, istnieje niebezpieczeństwo
wydłużenia okresu wegetacyjnego,
a wtedy soja później osiągnie
dojrzałość.
Dla plonowania soi ważny jest przedplon. Najbardziej odpowiednim są zboża, kukurydza i okopowe. Nieodpowiednimi przedplonami dla soi inne strączkowe, słonecznik, trawy i rośliny motylkowe drobnonasienne. Soję można uprawiać w monokulturze, ale pamiętać trzeba, by nitraginę stosować każdego roku. Bolączką soi są nisko osadzone strąki. W badaniach stwierdzono jednak pewną istotną zależność – im późniejszy siew, tym strąki są osadzone niżej i dlatego siać trzeba tę roślinę jak najwcześniej, mimo że bardzo lubi ciepło.
Rekomendowane odmiany
Listy Odmian Zalecanych są ważne
dla praktyki rolniczej, bo uwzględniają
potencjał plonowania w konkretnych
warunkach glebowo-klimatycznych.
Poniżej przedstawiamy
charakterystykę (wg źródeł COBORU)
odmian soi, po jednej najczęściej
rekomendowanej w grupie odmian
bardzo wczesnych i wczesnych (Erica),
grupie średnio wczesnych i średnio
późnych (Abelina) oraz grupie
późnych (GL Melanie).
Erica otwiera listę najczęściej rekomendowanych odmian bardzo wczesnych i wczesnych. Jej termin kwitnienia jest bardzo wczesny, okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej wczesny. Rośliny średnie do niskich. Osadzenie najniższych strąków średnie do niskiego. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia i przed zbiorem średnia. Odporność na bakteryjną ospowatość i na zgorzelową plamistość średnia. Równomierność dojrzewania średnia. Odporność na pękanie strąków średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego, tłuszczu surowego i włókna surowego w nasionach średnia. Optymalna obsada roślin około 70–80 szt./m2.
Abelina to odmiana średnio wczesna. Plon nasion i białka duży, stabilny w latach badań. Termin kwitnienia roślin średni, okres kwitnienia długi. Początek dojrzewania i dojrzałość techniczna średnio wczesna. Rośliny wysokie, najniższe strąki osadzone dość wysoko. Wyleganie w fazie początku kwitnienia nie występuje, w końcu kwitnienia bardzo małe, przed zbiorem dość małe. Odporność na bakteryjną ospowatość powyżej średniej. Dojrzewanie równomierne. Skłonność do pękania strąków dość mała. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość białka ogólnego w nasionach średnia, tłuszczu surowego bardzo duża, włókna surowego dość mała. Odpowiednia do uprawy na glebach kompleksów pszennych i żytniego bardzo dobrego. Optymalna obsada roślin około 70–80 szt./m2.
GL Melanie jest odmianą późną. Plon nasion duży, plon białka bardzo duży. Termin kwitnienia roślin i okres kwitnienia średni. Termin osiągnięcia dojrzałości technicznej i żniwnej późny. Rośliny średniej wysokości. Osadzenie najniższych strąków średnie. Odporność na wyleganie w końcu kwitnienia i przed zbiorem dość duża. Odporność na bakteryjną ospowatość i na zgorzelową plamistość – średnia. Równomierność dojrzewania średnia. Odporność na pękanie strąków średnia. Masa 1000 nasion średnia. Zawartość w nasionach białka ogólnego duża, tłuszczu surowego i włókna surowego średnia do małej. Optymalna obsada roślin około 70–80 szt./m2 .
Marek Kalinowski
