? Przedsiębiorstwo przesyłowe zaproponowało mi stawki za służebność przesyłu, które moim zdaniem są za niskie. Jak wyznaczyć stawki i jaka jest procedura ustanawiania takiej służebności?
! Według art. 3051 k.c., nieruchomość można obciążyć służebnością przesyłu. Jest to prawo na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia, o których mowa w art. 49 § 1 (np. przesyłowych), usytuowane na tej nieruchomości. Daje mu ono możliwość korzystania z obciążonej nieruchomości zgodnie z przeznaczeniem urządzeń. Artykuł 3052 k.c. określa, że jeżeli właściciel nieruchomości odmawia zawarcia umowy o ustanowienie służebności przesyłu, a jest ona konieczna dla właściwego korzystania z urządzeń, przedsiębiorca może żądać jej ustanowienia za odpowiednim wynagrodzeniem. Natomiast jeżeli odmowa leży po stronie przedsiębiorcy, właściciel nieruchomości może żądać odpowiedniego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie służebności. Jeżeli chodzi o wynagrodzenie, to najlepiej poprosić o pomoc rzeczoznawcę. Kodeks cywilny nie zawiera zasad jego określenia.
Sąd Apelacyjny w Gdańsku – I Wydział Cywilny w wyroku z dnia 7 czerwca 2018 r. (sygn. akt: I ACa 808/17) orzekł, że w sytuacji bezumownego korzystania z cudzej nieruchomości posiadacz, który dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, zobowiązany jest do wynagrodzenia za korzystanie z niej. O wysokości należnego właścicielowi wynagrodzenia decydują stawki rynkowe za korzystanie z danego rodzaju rzeczy w określonych warunkach i czas posiadania. Sąd doszedł także do wniosku, że określając wysokość wynagrodzenia, należy stosować odpowiednie ceny rynkowe za korzystanie z nieruchomości w zakresie służebności, których wysokość powinna uwzględniać stopień ingerencji w treść prawa własności. Jeżeli ze względu na sposób posiadania służebności lub też ze względu na sposób posadowienia urządzeń przesyłowych powód może korzystać ze swojej nieruchomości w mniej lub bardziej ograniczonym zakresie, wynagrodzenie za bezumowne korzystanie powinno być odpowiednio obniżone. Wynagrodzenie powinno być nie tylko proporcjonalne do stopnia ingerencji posiadacza w treść cudzego prawa własności, ale powinno także uwzględniać wartość wykorzystywanej nieruchomości, czasową perspektywę posiadania służebności.
prof. UAM dr hab. Aneta Suchoń
