Sałata rzymska jest blisko spokrewniona z sałatą głowiastą. Różni się od niej kształtem liści i główki. Liście tworzą zwarte wydłużone główki lub luźną rozetę. Sałata głowiasta i rzymska mają podobną wartość biologiczną, lecz w smaku ta druga jest znacznie ostrzejsza. Przyrządza się ją tak samo jak inne sałaty, przy czym smakuje lepiej na ostro. Możemy również podawać ją gotowaną jak kapustę włoską, przyprawiając gałką muszkatołową.
Wymagania klimatyczne i glebowe ma takie same jak sałata głowiasta. Najlepsze do jej uprawy są gleby lekkie, bogate w próchnicę, o dobrej przepuszczalności. Nie lubi stanowiska o pH poniżej 6,5. Produkcja rozsady trwa około 4 tygodni, a nasiona powinno się wysiewać mniej więcej w połowie kwietnia, ale możemy stosować siew sukcesywny i wówczas wysiewamy do połowy lipca. Rozsadę wysadzamy na miejsce stałe w rozstawie 30 × 30 cm. Sałata bardzo szybko reaguje na zaskorupianie gleby, co jest cechą charakterystyczną gleb ciężkich. Te są nieprzydatne do jej uprawy. Konieczne jest więc spulchnianie, by korzenie miały swobodny dostęp powietrza. Zaskorupienie może doprowadzić do wybijania roślin w pędy kwiatostanowe. Ze względu na płytki system korzeniowy sałata rzymska wymaga dużych ilości wody. W odróżnieniu od innych warzyw podlewamy ją częściej (podczas suszy co 3 dni) i obficiej (około 15 l/m2). Nie wolno jej uprawiać po sałacie, endywii czy cykorii, a na glebach lekkich niewskazana jest uprawa również po kapustach i kalafiorach. Bardzo dobrym przedplonem dla sałaty rzymskiej są rośliny poprawiające strukturę gleby, np. por, cebula, fasola karłowa. Sałaty nie należy uprawiać w pierwszym roku po oborniku, bowiem wzmaga to występowanie szkodników, a poza tym krótki okres wegetacji nie pozwala na wykorzystanie składników pokarmowych wniesionych z obornikiem. Rośliny źle reagują na zasolenie gleby, a także przenawożenie azotem, które objawia się brązowieniem brzegów liści i nerwów. Sałatę azotem nawozimy dwukrotnie, czyli przed siewem i pogłównie, gdy zaczynają tworzyć się główki. Przedsiewnie również stosujemy nawożenie potasem i fosforem w ilości 0,01 kg K2O/m2 i około 0,005–0,01 kg P2O5/m2, czyli odpowiednio 100 kg/ha i 50–100 kg/ha.
Dla uzyskania delikatnych liści powinniśmy ją wybielić. W tym celu około 10 dni przed spodziewanym zbiorem wiążemy końce liści razem. Wówczas liście wewnętrzne, pozbawione światła, bieleją i delikatnieją. Rośliny tworzące główki nie wymagają wiązania.
Do uprawy polecane są trzy grupy sałaty: mini, które osiągają do 25 cm wysokości z przedstawicielką Rosaine; midi, osiągające wysokość do 30 cm, m.in. Saturnas i Amadeus, i najwyższe, czyli Barracuda i Chiquina, które osiągają nawet 40 cm wysokości.
Małgorzata Wyrzykowska
