Wśród nich znajdziemy barwne odmiany irysów, jaskry, mieczyki, czosnki ozdobne czy frezje, ale sięgnijmy również po takie rarytasy, jak błonczatki, zefiranty, eukomisy, acidanthery, galtonie. Te rośliny w maju sadzimy do gruntu. Można je sadzić grupowo na rabatach bylinowych, wykorzystywać w ogrodach żwirowych albo w pojemnikach na balkonie czy tarasie. Są to rośliny o dużych wymaganiach pokarmowych. Przed sadzeniem warto zastosować kompost, który zwiększy zawartość próchnicy. Po ukazaniu się liści rośliny nawozimy nawozem wieloskładnikowym i saletrą wapniową w ilości 70 g nawozu wieloskładnikowego plus 30 g saletry na 1 m2, które dzielimy na trzy dawki i stosujemy w 2–3-tygodniowych odstępach. Gatunki te dobrze znoszą upały, lecz wymagają regularnego podlewania, o czym szczególnie trzeba pamiętać podczas tworzenia pędów kwiatostanowych. Po przekwitnieniu nie spieszmy się z ich wykopywaniem, gdyż cebule najsilniej wówczas przyrastają (wrzesień – październik). Po wykopaniu obcinamy część nadziemną na wysokości 5 cm nad cebulą i po kilkudniowym przesuszeniu czyścimy je i przechowujemy przesypane piaskiem w temperaturze 13–17°C do kolejnej wiosny.
Błonczatka, inaczej zwana ismeną, letnim narcyzem lub pajęczą lilią, ma bardzo oryginalne kwiaty i piękny zapach. Okazałe kwiatostany uzyskamy z cebul, które mają wydłużony kształt i okryte są łuską, o obwodzie około 15 cm. To roślina ciepłolubna, której cebule sadzimy w nagrzaną ziemię na głębokość 15 cm. Błonczatka tworzy rozetę błyszczących, szerokich liści o długości do 80 cm i zakwita po około 45 dniach po posadzeniu. Na grubym, nagim pędzie kwiatostanowym o wysokości około 50 cm pojawia się kilka białych lub żółtych kwiatów, tworząc baldachowaty kwiatostan. Na rurce osadzony jest szeroki przykoronek otoczony sześcioma wąskimi, długimi, fantazyjnie powyginanymi i wywiniętymi na zewnątrz dziełkami okwiatu.
Zefirant to roślina ozdobna o dekoracyjnych kwiatach. Dorasta do 25 cm, ma wzniesiony pokrój, tworzy rozetę wąskich liści. Kwitnie od sierpnia do września, tworząc lejkowate kwiaty wyrastające po jednym na długim pędzie kwiatostanowym. W zależności od odmiany kwiaty są białe, żółte, różowe, czerwone.
Eukomis, zwany również lilią grzywiastą lub warkocznicą, potocznie – czuprynkiem, pochodzi, jak poprzednie, z rejonów tropikalnych. Tworzy szeroką rozetę długich, szerokich, niekiedy nakrapianych od spodu liści, z której wyrasta pęd kwiatostanowy osiągający 50 cm wysokości. Groniasty kwiatostan jest złożony z kilkudziesięciu kwiatów białozielonych, zielonoróżowych lub zielonożółtych i zakończony jest pióropuszem krótkich liści. Cebulę o wielkości około 5 cm umieszczamy tak, aby wierzchołek znajdował się na poziomie gleby, a cebula była przysypana cienką jej warstwą. Po przekwitnięciu kwiatostan obcinamy, a roślinę pozostawiamy, by cebula jeszcze przyrosła. Eukomis nie zimuje w gruncie, więc wymaga przeniesienia do piwnicy lub innego pomieszczenia przed nadejściem przymrozków, po uprzednim 2-tygodniowym przesuszeniu.
Galtonia, zwana hiacyntem letnim, to kolejna ciekawa roślina o dużej, kulistej cebuli (minimalny obwód cebuli gwarantujący kwitnienie to 12 cm). Jej długie, wąskie odziomkowe liście osiągają niekiedy 50 cm. Białe kwiaty pojawiają się na szczycie bezlistnej łodygi, czasem dorastającej do 1 m wysokości. Kwiatostan galtonii przypomina nieco kwiatostan hiacynta i jest zbudowany z luźno ułożonych kwiatów, których może być do 30. Zwisające dzwonkowate kwiaty osiągają czasem długość 5 cm. Po przekwitnięciu i uschnięciu łodygi i liści cebulę wykopujemy i przechowujemy w pomieszczeniu, w temperaturze do 10°C.
Acidanthera, zwana mieczykiem abisyńskim, jest blisko spokrewniona z popularnym mieczykiem. Ma charakterystyczne dla tej grupy szablaste, wąskie, sztywne liście, lecz kwiaty są zupełnie inne. Mniej okazałe, kolorowe i mocno pachnące, a także miododajne. Kwiaty te pojawiają się na sztywnych, wzniesionych, nagich pędach dorastających do 100 cm wysokości. Mają kształt dużej sześciopłatkowej białej gwiazdy z ciemnobordowym środkiem. Główki kwiatów osadzone są na długich łodyżkach i lekko zwieszają się ku dołowi. Zebrane po kilka lub kilkanaście sztuk na szczycie pędy tworzą luźny, kłosowaty kwiatostan i nie rozwijają się jednocześnie, lecz stopniowo po jednym lub dwa co kilka dni. Cebulę umieszczamy w glebie na głębokość około 9 cm, zachowując 10-centymetrowy odstęp między cebulami. Wykopujemy je przed nadejściem przymrozków, gdy liście zaschną, i przenosimy do pomieszczenia.
Małgorzata Wyrzykowska
