Sytuacja od strony formalnej jest prostsza, gdy zagroda edukacyjna ma powstać przy gospodarstwie agroturystycznym, a usługi świadczone w ramach zagrody dotyczyć będą jego gości. wtedy bowiem nie musi się to wiązać z zakładaniem firmy. W pozostałych sytuacjach prowadzenie zagrody edukacyjnej wymusza prowadzenie działalności gospodarczej, co powoduje obciążenia podatkowe oraz zmiany w ubezpieczeniu społecznym.
Rodzaj działalności i ubezpieczenie
Wynajmowanie przez rolników
pokoi, sprzedaż posiłków domowych
i świadczenie w gospodarstwach
rolnych innych usług związanych
z pobytem turystów nie jest
traktowane jako działalność gospodarcza.
Dochody uzyskane z tytułu
wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach
mieszkalnych położonych
na terenach wiejskich w gospodarstwie
rolnym, osobom przebywającym
na wypoczynku oraz dochody
uzyskane z tytułu wyżywienia tych
osób, jeżeli liczba wynajmowanych
pokoi nie przekracza 5, zwolnione
są z opodatkowania. Poza tym
jeśli prowadzący takie gospodarstwo
agroturystyczne jest na stałe
zameldowany w gminie, na terenie
której prowadzi taką agroturystykę,
płaci niższy podatek od
nieruchomości, natomiast od powierzchni
wykorzystywanej do
produkcji rolnej nie płaci wcale
tego podatku, ponieważ jest ona
objęta podatkiem gruntowym.
Jeśli rolnik nie prowadzi agroturystyki ani też nie chce rozpoczynać takiej działalności, a zagroda edukacyjna ma stanowić dodatkowe źródło dochodu, musi zarejestrować firmę. Aby osoba fizyczna mogła rozpocząć działalność gospodarczą, powinna uzupełnić i złożyć wniosek o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Wniosek ten stanowi jednocześnie zgłoszenie do ZUS albo KRUS (w przypadku prowadzenia działalności na tzw. podwójnym KRUS), GUS oraz naczelnika urzędu skarbowego. Wniosek o wpis do CEIDG można złożyć:
- online – przy użyciu podpisu elektronicznego, weryfikowanego za pomocą kwalifikowanego certyfikatu, podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP albo podpisem osobistym,
- w urzędzie gminy – osobiście lub listem poleconym (w przypadku przesłania wniosku listem poleconym powinien być on opatrzony własnoręcznym podpisem wnioskodawcy potwierdzonym przez notariusza).
W przypadku osobistego składania wniosku o wpis do CEIDG organ gminy potwierdza tożsamość przedsiębiorcy oraz potwierdza za pokwitowaniem przyjęcie wniosku.
Warto zaznaczyć, iż prowadzenie zagrody edukacyjnej w formie pozarolniczej działalności gospodarczej nie musi się wiązać z odejściem z rolniczego systemu ubezpieczenia społecznego (KRUS) i objęciem system powszechnym (ZUS). Zgodnie bowiem z art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, rolnik lub domownik, który rozpoczyna prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczyna współpracę przy prowadzeniu tej działalności, może nadal podlegać ubezpieczeniu społecznemu rolników, jeśli:
- podlegał temu ubezpieczeniu w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata i nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym lub w dziale specjalnym,
- złoży w KRUS oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpoczęcia współpracy przy jej prowadzeniu (takie oświadczenie można złożyć na wniosku o wpis do ewidencji (CEIDG-1),
- nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,
- nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.
O tym, czy rolnik prowadzący firmę może pozostać w KRUS, decyduje również kwota należnego podatku dochodowego za rok podatkowy od przychodów z tej działalności. Za 2019 rok wynosi ona 3454 zł, za rok 2020 będzie ogłoszona pod koniec lipca br. Do 31 maja każdego roku, po rozliczeniu roku podatkowego, prowadzący działalność gospodarczą musi złożyć w KRUS zaświadczenie naczelnika właściwego urzędu skarbowego albo oświadczenie, że kwota należnego podatku dochodowego od przychodów za poprzedni rok podatkowy nie przekroczyła rocznej kwoty granicznej. Jeśli kwota podatku przekroczy roczną kwotę graniczną, rolnik przechodzi od 1 czerwca do ZUS.
Bycie na tzw. podwójnym KRUS łączy się z opłacaniem miesięcznej składki podstawowej na ubezpieczenie emerytalno-rentowe w podwójnym wymiarze. Składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe i macierzyńskie pozostają natomiast bez zmian.
Obciążenia podatkowe
Dla usług świadczonych w gospodarstwach
edukacyjnych podstawowe
znaczenie będą miały
tzw. zasady ogólne opodatkowania,
wynikające z ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych.
Podstawą opodatkowania jest dochód,
a stawka opodatkowania jest
progresywna i wynosi 18% w przypadku
dochodu do 85 528 zł rocznie
i 32% nadwyżki ponad tę kwotę.
Podatek pomniejsza się o tzw.
kwotę wolną (od 1188 zł przy dochodzie
do 6600 zł, do 556,02 zł
przy dochodzie ponad 11 tys. zł).
Tak więc dochód do 6600 zł rocznie
jest wolny od podatku.
Przedsiębiorcy opłacający podatek dochodowy na zasadach ogólnych mogą wybrać opodatkowanie dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej według tzw. stawki liniowej 19%, bez względu na wysokość tego dochodu, albo ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, dla którego podstawą obliczenia podatku nie jest dochód (pomniejszony o koszty), a pełny przychód z prowadzonej działalności (stawka dla działalności usługowej wynosi 8,5%) bądź też kartę podatkową (kwota podatku jest stała i nie zależy od osiąganego dochodu).
Usługi gospodarstw edukacyjnych nie podlegają urzędowej certyfikacji, a ich wykonywanie nie opiera się na obowiązku uzyskiwania zezwoleń czy szczególnej rejestracji. Aczkolwiek budynki mieszkalne i usługowe, w których świadczone są usługi edukacyjne i agroturystyczne, powinny spełniać wymagania wynikające z Prawa budowlanego, muszą też spełniać wymagania przeciwpożarowe (dotyczy to także terenów rekreacyjnych) oraz sanitarne. Organizacja zajęć edukacyjnych, turystycznych czy rekreacyjnych wymaga również posiadania stosownych kwalifikacji.
Jeśli chodzi o unijne dofinansowanie, w grę wchodzi jedynie „Premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej” z PROW. Jest to jednak wsparcie przewidziane tylko dla tych, którzy zdecydują się na rezygnację z ubezpieczenia w KRUS i założenie firmy. Jeszcze nie jest znany termin tegorocznego naboru. Można także pytać ewentualnie o dofinansowanie w Lokalnych Grupach Działania, w Krajowej Sieci Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz w bankach o kredyty preferencyjne, do których dopłaca ARiMR.
Magdalena Szymańska
