2020 r. może być jeszcze gorętszy. Już w pierwszej części bieżącego roku, ukazywały się w mediach informacje o trwającej suszy. Wodę trzeba oszczędzać i optymalnie zużywać – również przy nawadnianiu.
Termin i dawka nawodnieniowa
Jednym ze sposobów oszczędzania
wody w rolnictwie jest jej optymalne
wykorzystanie do nawadniania
uprawianych roślin. Osiągnąć to
można poprzez precyzyjne określenie
terminu i wielkości dawki nawodnieniowej,
czyli dzięki tak zwanemu
sterowaniu nawodnieniami. W praktyce
potrzebę nawadniania wskazuje
obserwacja turgoru komórek rośliny,
czyli jej jędrności i sprężystości.
To najgorsza z metod określania potrzeb
nawadniania.
Woda w glebie zatrzymywana jest pewnymi siłami, które w uproszczony sposób podzielić możemy na trzy grupy: woda grawitacyjna, która w sposób grawitacyjny odpływa w głąb profilu glebowego i roślina nie ma do niej dostępu; woda dostępna dla roślin: woda niedostępna dla roślin, która jest w glebie, ale siły ssące rośliny nie są w stanie jej pobrać.
Granicę pomiędzy wodą grawitacyjną, a wodą dostępną dla roślin stanowi wilgotność odpowiadająca tzw. polowej pojemności wodnej (PPW). Jest to siła przyciągania gleby, która zatrzymuje wodę, z której swobodnie mogą czerpać rośliny. Z kolei granicę pomiędzy wodą dostępną dla roślin, a wodą niedostępną dla roślin stanowi tzw. wilgotność trwałego więdnięcia (WTW). Wnioskować z tego można, że dla prawidłowego rozwoju roślin, należy wilgotność gleby utrzymywać pomiędzy PPW, a WTW.
Modele wspomagające decyzje
Jak można łatwo wywnioskować,
termin nawadniania i wielkość dawki
powinna być tak określona, aby była
jak najbardziej zbliżona do polowej
pojemności wodnej. Każda roślina
posiada okresy wzmożonego zapotrzebowania
na wodę, tzw. okresy
krytyczne i to właśnie w tych okresach
tak ważne jest zastosowanie się
do ww. zaleceń.
W internecie znaleźć można wiele sposobów sterowania nawodnieniami. Oprócz wskazanej już wcześniej metody obserwacji rośliny, istnieją modele oparte na podstawie obserwacji warunków pogodowych. Inne oparte są na podstawie warunków pogodowych i fazy rozwojowej roślin. Jeszcze inne wykorzystują tzw. irrometry, służące do pomiaru potencjału gleby oraz tensjometry, służące do pomiaru jej wilgotności.
W optymalnym systemie służącym do określenia terminu i dawki nawodnieniowej, uwzględnione powinny zostać wszelkie elementy mające wpływ na gospodarkę wodną danego gatunku roślin, a więc: wartość polowej pojemności wodnej danej gleby, warunki meteorologiczne, potrzeby wodne rośliny, okresy jej wzmożonego zapotrzebowania na wodę. Niezbędne jest również określenie warunków brzegowych na początku okresu wegetacyjnego, aby precyzyjnie ustalić punkt startowy sterowania nawodnieniami. Wszystkie powyżej wskazane parametry uwzględnia np. testowany model o roboczej nazwie SterNaw, ale badania nad nim zostały zawieszone.
Marcin Hahnel
