Moi rodzice od 1984 r. użytkowali działkę rolną użyczoną im przez sąsiada na podstawie ustnej umowy. Sąsiad był samotny, nie wiem, czy miał jakichś dalszych krewnych. W 1987 r. zmarł. Moja mama zmarła w 2000 r., a ojciec rok później. Jeszcze przed ich śmiercią działkę w większości uprawiałem ja, a z części korzystała siostra. Później siostra ze względu na stan zdrowia zrezygnowała z tego i tylko ja obsiewałem ten grunt. Chciałbym uregulować kwestię własności i wystąpić o zasiedzenie. Minęło już ponad 30 lat, odkąd działka jest w posiadaniu naszej rodziny. Czy do wymaganego okresu 30 lat mogę doliczyć sobie te lata, kiedy działkę użytkowali rodzice?
W odniesieniu do całej nieruchomości nie jest to, niestety, możliwe. Może Pan to zrobić tylko proporcjonalnie do przypadającego Panu udziału w spadku po rodzicach.
Artykuł 176 § 1 Kodeksu cywilnego przewiduje, że jeżeli podczas biegu zasiedzenia nastąpiło przeniesienie posiadania, obecny posiadacz może doliczyć do czasu, przez który sam posiada, czas posiadania swego poprzednika. Jeżeli jednak poprzedni posiadacz uzyskał posiadanie nieruchomości w złej wierze, czas jego posiadania może być doliczony tylko wtedy, gdy łącznie z czasem posiadania obecnego posiadacza wynosi przynajmniej 30 lat. W myśl § 2 tego przepisu, zasady te stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy obecny posiadacz jest spadkobiercą poprzedniego posiadacza.
W orzecznictwie sądowym ugruntowane jest stanowisko odnośnie do doliczenia do celów zasiedzenia czasu posiadania spadkodawcy, który był posiadaczem samoistnym nieruchomości, lecz do chwili śmierci nie nabył jej przez zasiedzenie. Według niego doliczenie jest możliwe na korzyść wszystkich spadkobierców. Niedopuszczalne jest natomiast doliczenie na korzyść tylko jednego lub niektórych spadkobierców władających nieruchomością po śmierci jej dotychczasowego posiadacza.
Tak wynika m.in. z postanowienia Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2013 r. (sygn. akt: I CSK 445/12). W orzeczeniu tym Sąd stwierdził, że muszą być w takim przypadku uwzględnione zasady dotyczące dziedziczenia, według których spadkobiercy wchodzą we wszystkie prawa i obowiązki zmarłego spadkodawcy (art. 922 § 1 k.c.). Dotyczy to również sytuacji faktycznych z udziałem spadkodawcy, z którymi właściwe przepisy wiążą określone konsekwencje prawne, w tym posiadania. W efekcie spadkobiercy wchodzą wskutek dziedziczenia także w sytuację prawną spadkodawcy związaną z posiadaniem rzeczy, a zaliczenie posiadania rzeczy przez poprzednika prawnego, na podstawie art. 176 § 1 w zw. z § 2 k.c., powinno nastąpić na rzecz każdego ze spadkobierców, ale tylko w granicach nabytego udziału w spadku. Do zastosowania tych skutków nie jest przy tym konieczne dokonanie przez spadkobierców posiadacza szczególnych czynności. O ile jednak jeden ze spadkobierców wyzułby z posiadania rzeczy pozostałych spadkobierców – co wymagałoby jednak jawnej manifestacji takiego zamiaru – względnie rzecz została porzucona przez pozostałych spadkobierców, to termin zasiedzenia całej rzeczy należałoby liczyć najwcześniej od chwili otwarcia spadku (śmierci spadkodawcy), gdyż wówczas art. 176 § 1 w zw. z § 2 k.c. nie miałby zastosowania.
am
