Wieloletnie doświadczenia prowadzone w Centrum Badania Odporności Bayer w Paluzach (woj. warmińsko-mazurskie, powiat bartoszycki), generują wartościowe i ciekawe wyniki. To jedyna tak rozbudowana plantacja doświadczalna w Polsce. Na 44 poletkach porównywane i demonstrowane są różne metody zwalczania miotły zbożowej, odpornej na herbicydy z grupy inhibitorów ALS (HRAC B). Można tu porównać, jak skuteczne w walce z odpornością są następujące czynniki: zmianowanie upraw, metoda uprawy gleby (tradycyjna i bezorkowa), dobór i rotacja herbicydów o różnych mechanizmach działania, w tym Komplet 560 SC, Expert Met 56 WG oraz to najnowsze rozwiązanie – Bacara Trio.
„Sprytny Jan” i „zaspany Tomek”
Prawidłowy dobór herbicydów
o mechanizmie działania innym
niż inhibicja ALS, pozwala na polu
dotkniętym odpornością miotły
zbożowej uzyskać plon pszenicy
w wysokości 8,59 t/ha, nawet
przy braku orki i zmianowania
upraw. Trzyletnie błędne stosowanie
herbicydów z grupy HRAC
B prowadzi do obniżenia plonu
do 6,69 t/ha. Wykorzystanie pełnego
spektrum działań: klasyczna
orka, zmianowanie
upraw (pszenica–rzepak–
pszenica) i wybór
herbicydu jesiennego
o mechanizmach HRAC
C1 i K3 pozwala uzyskać
plon pszenicy na poziomie
9,03 t/ha.
Aby lepiej zrozumieć i zapamiętać problem odporności chwastów i skuteczność zarządzania odpornością dr Michał Krysiak przedstawił z odrobiną humoru dwa scenariusze ograniczania problemu odpornej miotły: na polu „sprytnego Jana” i polu „zaspanego Tomka”. Jak można się domyślać – z różnym skutkiem i te scenariusze wynikające z badań w Paluzach obiecaliśmy opisać.
Obaj panowie zaczynali walkę z odporną miotłą od tych samych warunków. Zarówno Jan, jak i Tomek po latach popełnianych błędów mieli na polu (na starcie doświadczenia) miotłę odporną na herbicydy z grupy HRAC B.
W pierwszym roku uprawy pszenicy (jesień 2017 r.) obaj popełnili te same błędy. Postanowili uprawiać pszenicę po pszenicy, zrezygnowali z orki wykonując tylko płytką uprawę gleby i niestety, znów zastosowali do odchwaszczania herbicydy z grupy HRAC B.
W kolejnych dwóch latach uprawy pszenicy na tym samym stanowisku rolnicy zastosowali odmienne strategie odchwaszczania. Sprytny Jan w kolejnym roku zastosował do zwalczania miotły herbicyd z grupy HRAC A, a w następnym herbicydy z substancjami czynnymi z grupy HRAC C1 i K3. „Zaspany Tomek” trwał w tym czasie przy swoim i cały czas zwalczał miotłę herbicydami z grupy HRAC B, na które chwast jest odporny.
Ile można stracić
Efekty? Po trzech latach
uprawy pszenicy
ozimej skuteczność
zwalczania miotły zbożowej
na polu „sprytnego
Jana” powróciła
praktycznie do poziomu
100%. A co działo się
na polach „zaspanego
Tomka” W trzecim roku
uprawy i kolejnym zastosowaniu
herbicydu z grupy HRAC B udało
się zniszczyć tylko ok. 20% roślin
miotły zbożowej.
Zachwaszczenie wywarło oczywiście duży wpływ na plonowanie pszenicy. Odnośnikiem musi tutaj być plon uzyskany przez „sprytnego Jana”. Wyniósł on w 2019 r. (po dwóch latach przemyślanej strategii ograniczania odpornej miotły) 8,59 t/ha. „Zaspany Tomek” uzyskał blisko 2 tony mniej a dokładnie 6,69 t/ha. A gdyby uprawiał pszenicę na 100 hektarach? Wtedy jego utracony plon miałby wartość ok. 150 tys. zł.
To nie jest przykład wyssany z palca, bo w Paluzach takie właśnie symulowane scenariusze walki z odpornością są dokładnie badane. Należy dodać, że ten przykład dotyczy tylko i wyłącznie wprowadzenia rotacji grup chemicznych herbicydów. Czy może być jeszcze lepiej? Zdecydowanie tak, przez wprowadzenie (obok rotacji grup chemicznych) orki i zmianowania. Gdyby „sprytny Jan” dodatkowo wykonał orkę uzyskałby plon 8,71 t/ha. Gdyby natomiast wprowadził na stanowisko orkę oraz poprawił zmianowanie uzyskałby plon 9,03 t/ha. Plon byłby zatem jeszcze wyższy. Na małym areale nie jest to może tak wyraźne, jednak wtedy „zaspany Jan” gdyby nic nie zmienił utraciłby w stosunku do „sprytnego Jana” plon pszenicy wartości ok. 187 tys. zł.
Miotła zbożowa nie jest jedynym odpornym chwastem. Plantatorzy zbóż mają w Polsce problemy także z wyczyńcem polnym. Obok przemyślanej rotacji herbicydów, uprawy orkowej i zmianowania, duży wpływ na ograniczanie chwastów i banku nasion chwastów odpornych ma także dobór odmian pszenicy, termin siewu (przy wyczyńcu wskazane opóźnianie) i gęstość siewu (siewy zbyt rozrzedzone sprzyjają chwastom).
Marek Kalinowski
