Chociaż technologie odkażania ciężarówek i przyczep są coraz lepsze, rolnicy zawsze muszą zakładać, że każdy wjazd samochodu na teren gospodarstwa stwarza ryzyko przeniesienia patogenów, w tym groźnego wirusa ASF. Zgodnie z przepisami, wszystkie pojazdy do transportu zwierząt muszą być czyszczone i dezynfekowane za każdym razem, gdy świnie są rozładowywane w rzeźniach, gospodarstwach i punktach skupu. Nie ma jednak konkretnych wytycznych, jak to zrobić. Ten ważny element bioasekuracji jest często niedoceniany w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób.
Dlatego ustalenie skutecznych metod mycia i odkażania samochodów ma kluczowe znaczenie – zarówno dla zwiększania świadomości, jak i monitorowania środków transportu. Tym bardziej że sami rolnicy też wykorzystują różnego typu pojazdy i przyczepy, w tym do przewozu zwierząt czy surowców paszowych.
Przyczepy do transportu zwierząt
Najczęstszy błąd w standardowych
procedurach dotyczących higieny
środków transportu wiąże
się niemal zawsze ze skupieniem
się wyłącznie na procesie odkażania
i przekonaniu, że stosowanie
samego środka dezynfekującego
może usunąć i odkazić resztki materii
organicznej pozostałej po niedokładnym
czyszczeniu. Drugim
błędem jest brak konsekwencji
w sporządzaniu protokołów mycia
i dezynfekcji lub niesystematyczne
ich przeprowadzanie czy nieprzestrzeganie
wszystkich procedur.
W przypadku przyczep do transportu zwierząt należy zwracać szczególną uwagę na ich dolną część i platformę załadowczą, ponieważ są to zwykle miejsca najbardziej zabrudzone. Podobnie jak w chlewni, nie powinno być pozostałości słomy lub resztek materii organicznej, których myjka ciśnieniowa nie była w stanie usunąć. Następnym punktem kontrolnym są schowki ciężarówki, w których mogą być przechowywane pudła lub torby z brudnym materiałem bądź przedmioty czy narzędzia, które były używane podczas załadunku lub rozładunku zwierząt. Wszystko to powinno znajdować się w oddzielnych, wyjmowanych skrzynkach, aby można je było wyjąć podczas czyszczenia.
Podwozie, koła, koło zapasowe oraz zewnętrzna część przyczepy to obszar, w którym często gromadzi się brud. Należy podnosić i opuszczać panele boczne, ponieważ jest to również punkt krytyczny przy czyszczeniu. W przypadku kabiny kierowcy należy zwróć szczególną uwagę na czystość i dezynfekcję takich elementów, jak: klamka drzwi kierowcy, stopnie, pedały, kierownica, dźwignia zmiany biegów, pas bezpieczeństwa i siedzenie. Najlepiej, jeśli siedzisko ma pokrowiec ochronny z materiału niechłonnego, który umożliwia jego czyszczenie.
Na samym końcu poświęcamy czas przedmiotom, które zostały wyczyszczone i zdezynfekowane poza ciężarówką, czyli takim, które zostały użyte do rozładunku i przepędzania zwierząt (przegrody, płyty i maty).
Nie pomijać etapów
Ponieważ podczas każdego procesu
mycia i dezynfekcji pojazdów
jest wiele elementów do monitorowania,
zaleca się wykonywanie ich
zgodnie z opracowaną wcześniej
listą kontrolną, aby upewnić się, że
nic nie zostało pominięte. Można
też szczegółowo opisać ustalenia,
które będą służyć pomocą osobie
odpowiedzialnej za czyszczenie
samochodu oraz umożliwiać naprawianie
znalezionych błędów.
Krok pierwszy przy myciu pojazdów powinien obejmować czyszczenie na sucho, czyli usuwanie większości widocznej materii organicznej. Ricardo Muñoz, dyrektor w firmie Neogen z USA, zaleca, aby na tym etapie unikać wszelkich prób wykorzystania wody pod ciśnieniem w celu zastąpienia działania mechanicznego. Spowodowałoby to niepotrzebne rozbicie materii organicznej i jej zanieczyszczeń na różne elementy, co w konsekwencji utrudni jej usunięcie.
Jako drugi krok ekspert wymienia czyszczenie na mokro przy użyciu czystej wody pod ciśnieniem, aby zakończyć usuwanie drobnych cząstek i materii organicznej pozostałej po czyszczeniu na sucho. Aby było to skuteczniejsze, należy używać ciepłej wody pod ciśnieniem (około 32°C). Bez odpowiedniego poziomu wilgoci na powierzchni nie można uzyskać wysokiej skuteczności środków znajdujących się w detergencie, a środki powierzchniowo czynne nie osiągną maksymalnego efektu w połączeniu z ciepłą wodą.
Kiedy powierzchnia została odpowiednio przygotowana, kolejnym etapem jest zastosowanie detergentu, który usunie biofilm, czyli materię organiczną z tłuszczem, usuwając nagromadzony osad organiczny i mineralny. Jak wyjaśnia Ricardo Muñoz, detergenty o niskim pH zostały opracowane w celu skutecznego usuwania kamienia i biofilmu na bazie minerałów, natomiast detergenty alkaliczne są skuteczniejsze w usuwaniu materii organicznej. Ważna cecha detergentów, na którą też trzeba zwrócić uwagę, dotyczy tolerancji na pewien poziom twardości wody.
Dezynfekcja po myciu
Ciepła woda zmniejsza napięcie
powierzchniowe i przyspiesza
równomierne usuwanie materii
organicznej i biofilmu. Odpowiednie
ustawienie ciśnienia
w urządzeniach do mycia i rodzaj
końcówki dyszy mają kluczowe
znaczenie dla jednorodności uzyskanej
piany. To ważne, gdyż piana
dłużej pozostaje na powierzchni
i pozwala osiągnąć wystarczający
czas kontaktu z detergentem, który
wynosi od 15 do 20 minut.
Najpierw myjemy zewnętrzną część przyczepy i ciężarówkę pod ciśnieniem lub dużym przepływem wody, pracując od góry do dołu i od przodu do tyłu, a następnie wnętrze przyczepy, w tym rampy, drzwi, panele.
Przy myciu i płukaniu należy zadbać, aby powierzchnie ciężarówek nie wysychały, gdy detergent nadal jest na nich, ponieważ utrudnia to później usuwanie biofilmu i osadów. Dopiero po jego dokładnym spłukaniu pozostawiamy powierzchnię do wyschnięcia, gdyż ewentualne pozostawienie wody wpłynie na rozcieńczenie zastosowanego środka dezynfekującego, przez co będzie on nieskuteczny.
Czynności związane z czyszczeniem i myciem pozwalają usunąć co najmniej 90% materii organicznej. Dezynfekcja jest ważna, ale jest ostatnim elementem, kończącym cały proces. Jak podkreśla Ricardo Muñoz, produkty dezynfekujące mogą osiągnąć maksymalną skuteczność, gdy są nakładane na powierzchnie suche, przy zastosowaniu właściwego rozcieńczenia i dopuszczalnej twardości wody. Muszą też możliwie najdokładniej pokryć wszystkie miejsca, zwłaszcza te trudno dostępne i określane jako punkty krytyczne. Oczywiście proces dezynfekcji musi umożliwić odpowiedni czas kontaktu środka odkażającego z powierzchnią.
Podczas mycia kabiny
W celu prawidłowej dezynfekcji
wszystkich powierzchni zarówno
przyczepy, jak i samochody powinny
być suche przed wystawieniem
ich na działanie czynników atmosferycznych.
W nowoczesnych systemach
dezynfekcji pojazdów wykorzystuje
się suszenie mechaniczne
powietrzem o temperaturze
50–72°C przez 10 do 20 minut,
w zależności od patogenów.
Najlepiej jest oddzielić kabinę ciężarówki od przyczepy i wyczyścić ją osobno, aby ciężarówka nie zetknęła się z materią organiczną powstałą w wyniku mycia przyczepy. Jeśli przyczepa pozostaje integralną częścią kabiny ciężarówki, najpierw należy oczyścić kabinę, a następnie zamknąć jej drzwi podczas mycia przyczepy i innych urządzeń. Inną opcją jest czyszczenie po kolei kabiny i przyczepy na sucho, na mokro oraz zamykanie za każdym razem kabiny, aż do końca całego procesu. Należy umyć i wyczyścić pedały i podłogę kabiny oraz inne powierzchnie (kierownica, klamki, deska rozdzielcza, dźwignia zmiany biegów itp.) czystą szmatką zwilżoną roztworem dezynfekującym lub chusteczkami dezynfekującymi. W kabinie można zastosować środek owadobójczy.
Aby ułatwić proces suszenia i wyeliminować gromadzenie wody w przyczepie, należy rozważyć pochylenie podłogi lub wykorzystać ściągaczki do mechanicznego usuwania wody. Myjemy też cały spód ciężarówki (podwozie). Przed myciem i dezynfekcją zakładamy gumowe obuwie i strój ochronny. Puste worki, brudne buty, kombinezony i rękawiczki należy umieszczać w wyznaczonych miejscach.
Dominika Stancelewska
