Do grupy szpecieli żerujących pod skórką liści tworząc wgłębienia, pęcherzyki czy plamki należy szpeciel śliwowiec, guzkowiec śliwowy, szpeciel gruszy, szpeciel malinowiec i szpeciel pilśniowiec. Do szkodników żerujących na zewnątrz liści (przeważnie po spodniej stronie) powodując ich srebrzenie, rdzewienie czy marmurkowe przebarwienia, należy pordzewiacz śliwowy, jabłoniowy, wiśni, czereśni, brzoskwini czy wzdymacz gruszowy.
W uprawach śliw
występuje szpeciel śliwowiec, bardzo niebezpieczny dla plantacji śliw. Na dolnej stronie liści widoczne są narośla w kolorze zielonkawym, które z czasem zmieniają barwę na czerwoną, na górnej natomiast pojawiają się wydęte znamiona. W tych wyroślach znajdują się roztocza. Charakterystycznym objawem żerowania tego szkodnika jest to, że wyrośla skupiają się wzdłuż nerwu głównego oraz na obrzeżach liści. Ciało szpeciela jest białe, wydłużone o długości ok. 0,2 mm. Szkodniki opuszczają swoje zimowe kryjówki wychodząc na młode liście, potem przenoszą się na kwiaty i zawiązki owoców. Metodą na ograniczenie występowania jest zrywanie zaatakowanych liści i niszczenie. Pordzewiacz śliwowy to kolejny szkodnik występujący na plantacjach śliw, ale nie tylko. Szkodnik żeruje również na morelach i brzoskwiniach. Jest to roztocz w kolorze słomkowym, o kształcie wrzecionowatym, długości 0,17 mm. W ciągu roku występuje do 5 pokoleń. Objawy jego żerowania zauważymy w postaci żółtych, rdzawych plam na spodniej stronie liści. Pod wpływem żerowania liście się marszczą a nerwy stają się grube, co powoduje skracanie międzywęźli oraz zahamowanie rozwoju rośliny. Guzowiec śliwowy to kolejny roztocz, który atakuje śliwy, lecz głównie ofiarą padają pędy, na których tworzą się galasy w miejscach przyrostów, na skutek czego przyrosty zamierają. Guzowiec ma białawe ciało, o robakowatym kształcie i długości ok. 0,16 mm.
Wśród najmniejszych szkodników
jabłoni dominującym jest szpeciel o nazwie pordzewiacz jabłoniowy. Szkodnik wysysa soki z pąków i powoduje, że są mniejsze i pomarszczone. W miarę wzrostu matowieją i przypominają objawy srebrzystości. Od spodu brązowieją i zwijają się w łódkę, przy dużym nasileniu szkodnika porażone liście więdną i opadają, co ma znaczący wpływ na fotosyntezę. Żerowanie tego szkodnika ma również wpływ na ordzewienie skórki owoców, szczególnie w okolicach kielicha. W młodych sadach powoduje zahamowanie wzrostu drzewek. Ostatnio spotkać można plamki i pęcherze na liściach jabłoni, które są efektem żerowania podskórnika jabłoniowego. Podobne objawy zauważymy na liściach gruszy, wywołane żerowaniem podskórnika gruszowego, którego są cztery pokolenia w roku. Pod wpływem śliny szkodnika skórka liści pęka i szpeciele dostają się do wnętrza, gdzie żyją. Zarówno jeden, jak i drugi szkodnik przebywa bardzo krótko na liściach a ich rozwój przebiega pod skórką. W związku z tym zwalczanie jest bardzo utrudnione. Objawem ich żerowania są jasnozielone pęcherzyki, które z czasem rdzewieją i mają centrycznie ułożone otworki.
Żerującym szkodnikiem na liściach
gruszy jest wzdymacz gru - szowy. Wzdymacz żeruje na spodniej stronie liści, a w efek - cie jego żerowania jest ordze - wienie. W przypadku dużej inwazji szkodnika blaszki li - ściowe mogą ulegać deforma - cji. Podobnie zdarza się z pąka - mi kwiatowymi i zawiązkami owoców. Rozwój pąków zosta - je zahamowany a zawiązane owoce są słabo wybarwione. W ciągu roku może wystąpić trzy pokolenia wzdymacza, ostatnie od połowy lipca do końca lata. Na liściach, tym razem malin, żeruje szpeciel malinowiec, który powoduje marmurkowe przebarwienia na wierzchniej stronie liścia. Szpeciele wywołują choroby wirusowe malin, prowadząc do deformacji owoców, słabego wybarwienia i ich rozpadania się. Wewnątrz liści żeruje szpeciel pilśniowiec. Jest to szkodnik występujący na winorośli. Jego żerowanie prowadzi do deformacji liści, wybrzuszeń na wierzchniej stronie, natomiast od spodniej strony widoczny jest biały, pilśniowy nalot. Przy dużej ilości szkodnika nalot może pojawić się również na wierzchniej stronie liści. Najprostszym sposobem na zmniejszenie populacji szkodnika jest obrywanie porażonych liści i ich niszczenie. Na orzechu włoskim żeruje pilśniowiec orzechowy, znany również pod nazwą szpeciel orzechowiec. Objawem jego żerowania są wypukłości podobne do pagórków jaśniejszej barwy niż pozostała część blaszki liścia orzecha. Tego szkodnika również zwalczamy i ograniczamy jego populację przez zrywanie porażonych liści. W przypadku wszystkich roztoczy dobrą metodą zwalczania jest zasiedlanie drzew i krzewów dobroczynkiem, który pasożytuje i niszczy szpeciele.
Małgorzata Wyrzykowska
