W jakiej sytuacji KRUS może przyznać rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy, gdy nie są spełnione wszystkie przesłanki z ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników?
Sytuacje takie są wskazane w art. 55 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników. Według tego przepisu prezes KRUS może przyznać emeryturę, rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy lub rentę rodzinną rolnikowi pomimo niespełnienia, wskutek szczególnych okoliczności, warunków określonych w ustawie, jeżeli zainteresowana osoba nie ma niezbędnych środków utrzymania i nie może ich uzyskać ze względu na wiek lub stan zdrowia.
Takie samo podejście KRUS ma do wymienionych świadczeń w przypadku domowników lub członków rodziny zmarłego rolnika lub domownika. Świadczenie przewidziane w ust. 1 przyznaje się w wysokości nieprzekraczającej wysokości odpowiedniego świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego.
Emerytowi lub renciście, któremu na skutek niezaprzestania prowadzenia działalności rolniczej wypłata części uzupełniającej świadczenia została zawieszona w całości, prezes KRUS może przyznać prawo do wypłaty 50% tej części na czas określony. Zrobi to, jeżeli istnieją szczególne przeszkody w zaprzestaniu prowadzenia działalności rolniczej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 30 września 2016 r. (sygn. akt: II SA/Wa 73/16) orzekł, że „nie tylko całkowita niezdolność do pracy osoby zainteresowanej będzie szczególną okolicznością, jako że jest stanem udaremniającym i wykluczającym jej aktywność zawodową. Będzie nią także częściowa niezdolność do pracy, ogranicza ona bowiem i utrudnia możliwość zatrudnienia.
Z kolei Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 lipca 2016 r. (sygn. akt: I OSK 650/16) doszedł do wniosku, że niespełnienie nawet jednego z warunków wymienionych w art. 55 ust. 1 ustawy z 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników wyklucza dopuszczalność pozytywnego rozpatrzenia żądania. Odnosi się to także do braku możliwości zarobkowania. Z treści omawianej regulacji wynika, że chodzi o niemożliwość uzyskania niezbędnych środków utrzymania wyłącznie ze względu na stan zdrowia i wiek rolnika, przy czym inne okoliczności nie mogą być utożsamiane z brakiem możliwości uzyskania niezbędnych środków utrzymania. Usprawiedliwioną przeszkodą w tym zakresie może być tylko wiek lub stan zdrowia samego wnioskodawcy.
