Owocówka jabłkóweczka
to motyl o długości ok. 9 mm, o brunatno popielatej barwie przednich skrzydeł, z brunatnymi poprzecznymi, falistymi prążkami a na wierzchołkach skośnie leżące brązowe oczka z czarną obwódką. Samice składają białoperłowe jaja o kształcie spłaszczonego krążka, z lekkim uwypukleniem po środku. Wylęgła z jaja gąsienica (białoróżowa, dorastają do 15 mm długości o brunatnej głowie i tarczce) wgryza się pod skórkę owocu, następnie w miąższ, drążąc chodnik w kierunku komory nasiennej, gdzie uszkadza również nasiona. Uszkodzone owoce opadają. Bardzo często jedna gąsienica w trakcie rozwoju przechodzi na drugi, a czasem i trzeci owoc. Pewna liczba gąsienic, które ukończyły rozwój najwcześniej, przepoczwarcza się w połowie lata, a motyle drugiego pokolenia pojawiają się na przełomie lipca i sierpnia. Jednak większość gąsienic pierwszego pokolenia zimuje w kokonach.
W celu określenia terminu konieczności wykonania zabiegu zwalczającego owocówkę, w sadzie zawieszamy pułapki feromonowe. Próg zagrożenia jest przekroczony, gdy w pułapce stwierdzimy obecność 15 motyli w ciągu tygodnia. Jedną pułapkę umieszczamy na obszarze od 2 do 3 ha. Populację szkodnika możemy ograniczyć zakładając opaski lepowe na przełomie lipca i sierpnia. Jesienią ją zdejmujemy i niszczymy. Pod koniec sierpnia również zakładamy opaskę, a tę zdejmujemy zimą lub bardzo wczesną wiosną.
Owocówka śliwkóweczka
to szkodnik, który niejednemu sadownikowi spędza sen z oczu. To on jest sprawcą robaczywienia owoców. Gąsienice owocówki śliwkóweczki zimują w oprzędach w załamaniach i spękaniach kory, w wierzchniej warstwie gleby lub pod liśćmi. W okresie wiosennym ulegają przepoczwarczeniu a motyle rozpoczynają wylot w połowie maja i trwa do połowy lipca. Już w kilka dni po wylocie, samice składają okrągłe, lekko owalne jaja, na powierzchni owoców śliw, czasem brzoskwiń czy moreli. Wylęgłe gąsienice wgryzają się do wnętrza owoców. W praktyce to letnie pokolenie śliwkóweczki sprawia więcej kłopotu sadownikom i wyrządza większe szkody od pokolenia wiosennego.
Jak kontrolować szkodnika? W początkach czerwca i później w odstępach co 1–2 tygodnie przeprowadzamy lustrację sadu w celu określenia ilości szkodników i ustalenia progu szkodliwości. W tym celu przeglądamy po 20 zawiązków na 20 wybranych losowo drzewach, czyli około 400 zawiązków. Progiem zagrożenia jest stwierdzenie 1 do 2 jaj lub świeże wgryzy na 100 zawiązków. W celu ograniczenia populacji szkodnika zbieramy i niszczymy robaczywe owoce oraz zakładamy opaski z papieru falistego na pnie drzew, które zatrzymają wędrujące gąsienice. Pierwszy raz opaskę montujemy w maju, drugi raz w sierpniu. Wędrujące gąsienice wchodzą do opaski zamiast zimować w spękanej korze śliw lub schodzić na zimowanie do opadłych liści. Dla lepszego efektu, zeskrobujemy spękaną warstwę kory i na gładkiej powierzchni, na wys. 50 cm od ziemi zakładamy opaskę. Co kilka tygodni opaskę zdejmujemy, niszczymy i zakładamy nową.
Drugą metodą ograniczania owocówek obu gatunków jest zasiedlanie sadów kruszynkiem, który niszczy populację owocówek w 50%. Naszym sprzymierzeńcem są również sikory, które żywią się gąsienicami tych szkodników. Warto zatem w sadach zakładać budki lęgowe dla sikor.
Małgorzata Wyrzykowska
