Moja siostra w 2017 roku otrzymała od rodziców w darowiźnie gospodarstwo rolne. Czy może przekazać mi 0,4 ha gruntów (albo mniej i przedtem dokonać podziału)? Czy muszę na tej ziemi prowadzić działalność rolniczą? Chciałabym na tej działce wybudować dom.
W świetle ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego (UKUR) siostra może przekazać Pani 0,4 ha gruntów. Osoby, które otrzymały w 2017 roku grunty rolne od osób bliskich, nie mają obowiązku prowadzenia działalności rolniczej na nabytych gruntach rolnych przez 5 lat. Taka opinia została wyrażona we wspólnym stanowisku ministerstwa rolnictwa, Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa oraz Krajowej Rady Notarialnej z 27 lutego 2020 roku w sprawie stosowania w praktyce UKUR. Zostało w niej podkreślone, że zmiana przepisów nie stanowi podstawy „wstecznego” nałożenia obowiązków oraz obostrzeń na osoby, które nabyły nieruchomości rolne bez obciążenia obostrzeniami z art. 2b ustawy (dotyczy obowiązku 5-letniego prowadzenia działalności przez osoby, które nabyły nieruchomości od osób bliskich).
Natomiast również obecnie, po zmianie przepisów UKUR z 26 kwietnia 2019 roku, obowiązek prowadzenia działalności nie odnosi się do nieruchomości rolnej zbywanej lub oddawanej w posiadanie osobie bliskiej. Aktualnie obowiązujący art. 2b wskazuje, że nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabyta nieruchomość rolna, przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia przez niego tej nieruchomości, a w przypadku osoby fizycznej – prowadzić to gospodarstwo osobiście. W okresie tym nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom. Przepisów nie stosuje się jednak do nieruchomości rolnej zbywanej lub oddawanej w posiadanie osobie bliskiej.
Natomiast gdy Pani nabędzie grunty rolne, nie będzie Pani mogła ich zbyć ani oddać w dzierżawę bez zgody KOWR.
Jeżeli chodzi o działkę, według art. 93 ustawy o gospodarce nieruchomościami, podziału nieruchomości można dokonać, jeżeli jest on zgodny z ustaleniami planu miejscowego. Zgodność z ustaleniami planu dotyczy zarówno przeznaczenia terenu, jak i możliwości zagospodarowania wydzielonych działek gruntu.
Podział nieruchomości położonych na obszarach przeznaczonych w planach miejscowych na cele rolne i leśne, a w przypadku braku planu miejscowego wykorzystywanych na cele rolne i leśne, powodujący wydzielenie działki gruntu o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha jest dopuszczalny. Jednak pod warunkiem że działka ta zostanie przeznaczona na powiększenie sąsiedniej nieruchomości lub dokonana zostanie regulacja granic między sąsiadującymi nieruchomościami. Podział nieruchomości nie jest dopuszczalny, jeżeli projektowane do wydzielenia działki gruntu nie mają dostępu do drogi publicznej.
Musi Pani także pamiętać, że z budową domu na wydzielonej niezabudowanej działce może być problem. Dlatego przed dokonaniem podziału należy zapoznać się z planem zagospodarowania przestrzennego i uzyskać informację w gminie na temat tego, gdzie można stawiać budynki mieszkalne. Zdarzały się bowiem sytuacje, że rolnicy wydzielali małe działki dla dzieci na budowę, a potem okazywało się, że nabywcy nie mogli wybudować na nich domu. Inna sytuacja jest, gdy siedlisko jest już zabudowane, wtedy można dokonać rozbudowy domu.
Dokonując podziału gruntów rolnych, należy także uwzględnić, że prowadzona na nich była działalność rolnicza i siostra otrzymywała płatności unijne, np. rolno-środowiskowe. W takim przypadku występuje często 5-letni obowiązek prowadzenia takiej działalności j i zakaz zbywania gruntów rolnych.
