W opinii prof. Mariny Von Keyserlingk z University of British Columbia z Vancuver, dotychczas hodowcy skupiali się przede wszystkim na właściwym żywieniu w tym okresie, upatrując w nim jedynej przyczyny występowania chorób. A tak – w ocenie specjalistki– być nie powinno. Okazuje się, że najczęściej występującym i –niestety –rzadko diagnozowanym schorzeniem w okresie przejściowym jest zapalenie błony śluzowej macicy( metritis). Jest to bardzo bolesna dla krów choroba, która istotnie wpływa na ich zachowanie. Cierpiące krowy unikają np. interakcji społecznych, wymagających konkurowania o paszę. Konsekwencją takiego stanu jest spadek pobrania suchej masy. Metritis zazwyczaj stwierdza odwiedzający oborę lekarz weterynarii. A okazuje się, że niejednokrotnie wystarczy dokładna obserwacja zachowania krów. Potwierdzeniem może być doświadczenie, któremu poddano 100 krów w okresie przejściowym. Na 25 dni przed planowanym wycieleniem zwierzęta monitorowane były między innymi pod względem pobierania paszy: w którym miejscu stołu paszowego i ile pobierały karmy oraz jak często podchodziły do stołu paszowego. Monitorowanie pobrania paszy – co do godziny – odbywało się na dzień przed porodem, w dniu porodu i dzień po wycieleniu. Okazało się, że tylko 26 ze 100 krów było całkowicie zdrowych. 16 sztuk miało poważną postać zapalenia macicy, a kolejne 25 sztuk postać łagodną.
Gdy obora jest przepełniona i krowy przestają mieć wystarczająco dużo miejsca, to zaczynają więcej stać i rozpoczyna się walka o dostęp do stołu paszowego.
Jak podkreśla prof. Keyserlingk, bardzo ważne jest – szczególnie przed wycielniem i 1–2 tygodnie po porodzie zapewnienie krowom więcej miejsca przy stole paszowym, co z pewnością może ograniczyć konkurencję. Na zmianę zachowań społecznych wpływa także przegrupowywanie krów. Wykazano, że krowy spędzają mniej czasu na jedzeniu, po świeżej dostawie paszy w dzień przegrupowania i produkują wtedy nawet o 4 kg mleka dziennie mniej. Gdy krowy przegrupowywane są przed wycieleniem zmniejsza się również czas przeżuwania.
W okresie przejściowym najbardziej nasilone są także objawy schorzeń racic, spowodowane urazami, które miały miejsce 10–15 tygodni wcześniej. Stanie, jedzenie i leżenie to trzy podstawowe zachowania krów w oborach bezuwięziowych. Obserwując je możemy wiele o naszych zwierzętach się dowiedzieć. Krowy, u których w szczytowej fazie laktacji zdiagnozowano zmiany chorobowe racic, w okresie przejściowym długo stały i jak się później okazało miały zmiany na racicach.
Powyższe informacje potwierdzają, że w okresie przejściowym warto skupić się nie tylko na właściwym żywieniu zwierząt, ale również na zapewnieniu krowom jak najwięcej miejsca przy stole paszowym, zredukowaniu stresu (szczególnie przed wycieleniem) i– co bardzo ważne – zapewnieniu suchego legowiska.
Beata Dąbrowska
