21 października po około 40 godzinach negocjacji porozumienie ogłosili Juli Klöckner, niemiecka minister rolnictwa, przewodnicząca Rady ds. Rolnictwa, oraz Janusz Wojciechowski, unijny komisarz ds. rolnictwa.
Wypracowanie dokumentu kompromisowego nie było łatwe. Wygórowane oczekiwania w stosunku do klimatu i środowiska różniły państwa członkowskie i Komisję Europejską. Dyskusje wokół reformy WPR toczyły się od czerwca 2018 r. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej nie chciały zgodzić się na przeznaczenie minimum 20% środków z pierwszego filaru na dobrowolne dla rolników praktyki agrotechniczne sprzyjające ochronie środowiska i klimatu (tzw. ekoschematy). Prezydencji niemieckiej udało się jednak przekonać ministrów rolnictwa do przyjęcia tej propozycji.
Na wprowadzenie ekoschematów planowany jest dwuletni okres przejściowy. Jeśli państwo członkowskie nie zdoła wydać przeznaczonych na nie środków w okresie przejściowym, fundusze te nie przepadną, a będą dostępne w pierwszym filarze. Ekoschematy obejmują takie praktyki, jak: rolnictwo precyzyjne, agroleśnictwo i rolnictwo ekologiczne, ale państwa członkowskie miałyby swobodę projektowania własnych instrumentów w oparciu o ich potrzeby.
Komisarz Wojciechowski zwraca uwagę, że stanowisko Rady odbiegało częściowo od propozycji Komisji. Jest to jednak dobry punkt wyjścia do rozmów trójstronnych, które właśnie rozpoczynają się między Radą, Komisją i Parlamentem Europejskim. Komisarz wskazał, iż w rozmowach trójstronnych chce przekonać państwa członkowskie, aby przekroczyły poziom 20% na programy ekologiczne. Ważnym elementem kompromisu jest także uproszczenie systemu kontroli małych gospodarstw w zakresie spełnienia wymogów. Małe gospodarstwa będą również wyłączone z mechanizmu dyscypliny finansowej. Utrzymana została także możliwość przeznaczenia 15% krajowej koperty pierwszego filaru na płatności związane z produkcją.
Teraz celem rozmów trójstronnych jest zakończenie ich w pierwszym kwartale 2021 roku, aby państwa członkowskie miały wystarczająco dużo czasu na sfinalizowanie krajowych planów strategicznych. Nowa Wspólna Polityka Rolna powinna zacząć obowiązywać od 2023 roku.
Magdalena Szymańska
