Pobieranie takich pasz objętościowych przez krowy skraca czas ich przeżuwania, pokarm jest słabo naśliniony, co oznacza, że do żwacza dostaje się niewielka ilość śliny. I jest to pierwszy krok do powstania kwasicy. Ślina bowiem – dzięki swojemu alkalicznemu odczynowi – neutralizuje nadmiar kwasów powstających w procesie fermentacji w żwaczu.
Zbyt niskie pH w żwaczu powoduje zahamowanie wzrostu bakterii celulolitycznych, co także prowadzi do zmniejszenia strawności masy organicznej w żwaczu i w efekcie do ograniczenia pobrania paszy. Tylko dzięki długim cząsteczkom paszy utrzymywana jest właściwa struktura masy pokarmowej w żwaczu oraz jego motoryka. Długie cząstki umożliwiają także normalne ścieranie się i odbudowywanie nabłonka żwacza.
Zawartość włókna w dawce pokarmowej dla krów mlecznych ma ogromny wpływ na strawność składników pokarmowych, a przez to na koncentrację energii netto. Decyduje również o przebiegu procesów fermentacyjnych w żwaczu, a przez to także o pobraniu paszy, wydajności i składzie mleka. Włókno surowe to składniki komórek, które nie są trawione przez enzymy produkowane przez organizm zwierzęcia a tylko przez enzymy bakteryjne. Przy skarmianiu dawek z przewagą pasz objętościowych, optymalna zawartość włókna surowego w dawce dla krowy w laktacji powinna wynosić 18– 22% w suchej masie. Krowy zasuszone, szczególnie w okresie tzw. zasuszenia właściwego, powinny otrzymywać dawkę pokarmową o zawartości włókna surowego ponad 24%. Zbyt mała zawartość włókna w paszy, najczęściej związana ze skarmianiem dużych dawek pasz treściwych, może prowadzić do znacznego zmniejszenia wydzielania śliny, przez co zmniejsza się możliwość buforowania niskiego pH płynu żwacza. Uzyskanie wysokiej wydajności od krów o wysokim potencjale produkcyjnym (szczególnie w okresie wczesnej laktacji) nie jest możliwe bez zwiększenia udziału paszy treściwej w dawce, czasami nawet do 50% SM. Zmniejsza to koncentrację włókna surowego w dawce nawet do poziomu poniżej 16%. W związku z powszechnym stosowaniem systemu żywienia TMR, w którym wozy paszowe mieszając dawkę dodatkowo ją rozdrabniają, wprowadzono normy na tzw. włókno strukturalne. Zalecana zawartość włókna neutralno- -detergentowego w dawce dla krowy mlecznej wynosi 25–30% SM. Większość tego włókna powinna pochodzić z pasz objętościowych, z których znaczna część powinna byś skarmiana w formie nierozdrobnionej (długich cząsteczek).
Beata Dąbrowska
