Dodasz melasę – więcej zjedzą

Melasa to produkt uboczny powstający w procesie produkcji cukru i jest gęstym, lepkim syropem o ciemnobrązowej barwie. W swoim składzie zawiera około 50% sacharozy, ok. 22% wody oraz ok. 10% białka, które nie ma jednak większego znaczenia, gdyż znajdują się w nim niewielkie ilości białka ogólnego, które składa się w całości ze związków azotowych niebiałkowych, ulegających całkowitemu rozkładowi w żwaczu. Według norm INRA, wartość pokarmowa 1 kg suchej masy melasy to 1,03 JPM, 1,04 JPŻ, 84 BTJN i71 BTJE. Melasa jest zasobna w szereg ważnych dla organizmu pierwiastków, takich jak: wapń, fosfor, magnez, potas, sód, miedź, żelazo, mangan i cynk oraz witaminy z grupy B.
Jednak melasa jest przede wszystkim paszą, która stanowi doskonałe źródło energii dla bakterii zasiedlających żwacz, z wysoką zawartością węglowodanów rozpuszczalnych w wodzie i szybko metabolizowanych w żwaczu. W opinii prof. Zygmunta M. Kowalskiego z UR w Krakowie, melasa jest szczególnie przydatna w dawkach zawierających nadmiar białka szybko ulegającemu rozkładowi w żwaczu (np. przy żywieniu pastwiskowym), a także wówczas, gdy w dawce dominującą paszą objętościową jest kiszonka z traw i lucerny. Ze względu na wysoką zawartość łatwo fermentujących cukrów (sacharozy, jak też glukozy i fruktozy) w wyżej wymienionych sytuacjach melasa dostarcza bakteriom żwaczowym prostej energii, poprawiając syntezę białka bakteryjnego w żwaczu. Melasę można oczywiście z powodzeniem stosować również w dawkach, w których główną paszą objętościową jest kiszonka z kukurydzy.
Jak stosować melasę? Przed skarmianiem należy ją rozcieńczyć wodą, w zalecanym stosunku 1:4, a potem polewać paszę na stole paszowym lub dodawać bezpośrednio do TMR-u. Melasa w swej konsystencji jest również bardzo dobrym lepiszczem powodującym przyklejanie się paszy treściwej do pasz strukturalnych w TMR-ze, co zdecydowanie ogranicza sortowanie mieszaniny przez zwierzęta. ​ Przy skarmianiu melasy należy jednak zwracać szczególną uwagę na dawkę pokarmową. Źle zbilansowana dawka poprzez nadmiar cukrów prowadzi do zwiększonej produkcji lotnych kwasów tłuszczowych, co w efekcie może doprowadzić do kwasicy żwacza. W żywieniu krów mlecznych udział melasy w mieszance treściwej w dawce z udziałem kiszonek z traw może wynosić około 9%, jednak trzeba pilnować wielkości podawanej dawki melasy, która pozwoli uzyskać zawartość cukrów rozpuszczalnych wynoszącą około 6% w suchej masie dawki.
Melasa w swoim składzie zawiera znaczne ilości potasu, który odgrywa główną rolę w procesie wchłaniania wody w organach wewnętrznych, mięśniach i kościach oraz wpływa na wzrost wartości bilansu kationowo-anionowego. Jednakże melasy nie należy stosować w żywieniu krów zasuszonych, gdyż jej dodatek może powodować poronienia lub prowadzić do występowania zalegania poporodowego. Melasa doskonale sprawdza się w okresie letnich upałów, gdyż jej smakowitość sprawia, że większe jest pobranie paszy. Zalecenia odnośnie ilości stosowania melasy u krów mlecznych mówią o 0,5 do 2 kg na sztukę dziennie.

Beata Dąbrowska