Prasowane wysłodki buraczane często po kiszonce z kukurydzy i sianokiszonce są trzecią paszą objętościową stosowaną w żywieniu krów mlecznych. Pomimo że jest to pasza odpadowa z cukrowni, to wyróżnia się smakowitością i stosunkowo dużą koncentracją energii.
Aby podawać wysłodki krowom najpierw trzeba je zakisić, do tego najlepiej nadają się wysłodki prasowane, zawierające ok. 25% suchej masy. W ich składzie przeważają węglowodany strukturalne, takie jak celuloza, hemiceluloza i pektyny. Są one bogate we włókno neutralno-detergentowe –NDF. Taki skład sprawia, że bakteryjny rozkład paszy w żwaczu przebiega powoli, dzięki czemu nie ma ryzyka wystąpienia kwasicy żwacza.
O jakości podawanych wysłodków decyduje ich kiszenie, trzeba to zrobić jak najszybciej, czyli w trakcie doby od dostarczenia ich do gospodarstwa, aby były jeszcze ciepłe. Ważne jest szybkie napełnienie silosu lub pryzmy i staranne ugniecenie wysłodków. W celu zapewnienia wystarczającego i równomiernego schłodzenia kiszonki, wysokość silosu (pryzmy) nie powinna być większa niż 2 m.
Należy niezwłocznie i starannie odciąć dostęp powietrza. Dobre wyniki uzyskuje się, gdy pryzma jest najpierw okryta cienką folią, tzw. streczem, a następnie grubą folią silosową odporną na promieniowanie UV. Folię silosową należy odpowiednio obciążyć, aby wyeliminować dostęp powietrza do pryzmy. Do jej obciążenia najlepiej nadaje się piasek, ziemia lub worki z piaskiem. W ostateczności można użyć opon.
Ważne jest przestrzeganie właściwego okresu zakiszania (min. 6 tygodni) w celu zapewnienia niezbędnego schłodzenia kiszonki. Należy także zabezpieczyć właściwy posuw w wybieraniu kiszonki (0,2 m/ dzień w okresie zimy i 0,4 m/dzień latem). Zatem szerokość pryzmy czy też silosu musi być dostosowana do wielkości stada.
Zakiszanie w rękawie, choć kosztowne, minimalizuje straty energii i suchej masy poprzez bardzo szybkie odcięcie dostępu powietrza do zakiszanej masy i równomierne ugniecenie, zmniejsza także ryzyko wtórnej fermentacji dzięki małej powierzchni wybierania. W tej technologii świeże wysłodki prasowane wtłaczane są do rękawa foliowego przy pomocy specjalistycznej prasy. Średnica rękawa decyduje o posuwie w wybieraniu kiszonki: przy średnicy 1,90 m na długości 1m. składowane są ok. 2,0 t wysłodków prasowanych, natomiast przy średnicy 3,0 m ok. 5 t wysłodków.
Zakiszanie wysłodków prasowanych możliwe jest także w okrągłych balotach, które stanowią najmniejszą formę opakowania. Baloty z wysłodkami ważą ok. 1,2 t i są odpowiednie przede wszystkim dla gospodarstw z małym pogłowiem. Są łatwe w składowaniu i w obsłudze. W przeciwieństwie do rękawów foliowych, w balotach stopień sprasowania kiszonki jest większy. Oprócz tego, wysłodki prasowane w balotach schładzają się szybciej. Przy zakiszeniu w silosach lub w rękawach foliowych, kiszonkę z wysłodków prasowanych można skarmiać najwcześniej po 6 tygodniach, natomiast w przypadku balotów ich otwarcie jest możliwe już po ok. 2 tygodniach. Niestety, to również nie jest tania metoda.
Andrzej Rutkowski
