Nowe oblicze zimy groźne dla cieląt

Wielu rolników narzeka na brak zimy, pytają gdzie jest zima? I zastanawiają się czy to już na stałe z 4 pór roku będą 3, martwiąc się jednocześnie o stan swoich ozimin. Trzeba jednak mieć na uwadze, że tak łagodna zima jak w tym roku, przypominająca bardziej jesień, sprzyja występowaniu chorób bakteryjno-wirusowych, groźnych zwłaszcza dla cieląt. 

Przyczyniają się do tego zarówno wilgotne powietrze, jak i dość niskie, ale w zasadzie bezmroźne temperatury. Jedną z nich jest enzootyczna bronchopneumonia cieląt (BRDC), często przebiegająca z objawami zapalenia płuc, która sieje spustoszenie w wielu cielętnikach.

Choroba ta prowadzi niekiedy do ogromnych strat ekonomicznych. Do układu oddechowego dostają się wirusy, które uszkadzając nabłonek stwarzają idealne warunki do wniknięcia w miejsca naruszone kolonii bakterii. Choroba pojawia się najczęściej z powodu dużej obsady w cielętnikach, wysokiej wilgotności i nadmiernego stężenia gazów towarzyszących produkcji zwierzęcej.

Cielęta najczęściej zapadają na tego typu zapalenie płuc w momencie zanikania odporności siarowej (3.–4. miesiąc życia), ale problem może również dotyczyć nieco młodszych cieląt, jak i starszych. Specyficznymi objawami choroby są duszności, kaszel, surowiczy wypływ z nosa, z czasem przekształcający się w ropno-śluzowy. Początkowo zakażenie atakuje oskrzela, aby w dalszej kolejności przejść na płuca. Inne objawy to posmutnienie, brak apetytu, podwyższona ciepłota ciała, zwiększona liczba oddechów, czasem biegunka, szmery oddechowe nad płucami, chudnięcie. Choroba ma przebieg bardzo zróżnicowany w zależności od rodzaju czynnika etiologicznego i warunków środowiska. Zachorowalność może osiągnąć nawet 100% cieląt w stadzie.

W zapobieganiu i zwalczaniu choroby niezbędny jest wychów cieląt we właściwych warunkach zoohigienicznych, unikanie długiego transportu, szczególnie zimą i gromadzenia cieląt w bazach przejściowych oraz częste odkażanie cielętników. Po zapewnieniu optymalnych warunków środowiska celowe jest stosowanie zapobiegawcze szczepionek w zależności od uprzedniego rozpoznania laboratoryjnego choroby. Można stosować preparaty zawierające witaminę A i karoten.

Na pewno zimny wychów w budkach typu igloo może przyczynić się do ograniczenia występowania tej jednostki chorobowej. Jak dowodzą badania, cielęta z zimnego odchowu mają lepiej wykształcone płuca i klatki piersiowe, są odporniejsze. Na zewnątrz rozwiązany mamy problem nadmiernej wilgotności i zagrzybienia budynków oraz stężenia niekorzystnych gazów. Trzeba tylko pamiętać o obfitym ścieleniu, legowisko musi być suche oraz o regularnej dezynfekcji budek.

W rozpoznaniu choroby pomocne są badania anatomopatologiczne i laboratoryjne (mikrobiologiczne i serologiczne). Materiałem do badań są wymazy z nosa, popłuczyny z oskrzeli, surowica krwi, wycinki płuc i preparaty odciskowe. Po zauważeniu objawów należy wezwać lekarza weterynarii. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków i leczeniu objawowym przy obecności leków immunosupresyjnych.

Andrzej Rutkowski