Pieniądze na studnie i deszczownie

To ważne, ponieważ na marzec przewidziany jest nabór wniosków na „Modernizację gospodarstw rolnych” z obszaru d, czyli na maszyny. Rolnicy, którzy planują z niego skorzystać, nie muszą się obawiać, że zablokuje im to wystąpienie o dotację na nawadnianie. Dla rolników najważniejsza jest jednak sprawna obsługa wniosków, bo z tym w niektórych oddziałach Agencji jest duży problem. Zaleganie wniosków w Agencji powoduje, że zmieniają się nie tylko koszty zaplanowanych inwestycji, ale także realne możliwości ich realizacji przez rolnika.

Kolejne nabory na nawadnianie mają być uruchomione w lipcu i w październiku br. 

Oszczędność wody

Nabór jest otwarty dla rolników, którzy posiadają gospodarstwo o powierzchni minimum 1 ha i nie większe niż 300 ha, niezależnie od wielkości ekonomicznej gospodarstwa, oraz czerpią przychody z jego prowadzenia. Wykazać to można bardzo prosto, tzn. przychodami w wysokości minimum 5 tys. zł osiągniętymi w okresie 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku.

Zakładając, że dofinansowanie wyniesie 50%, inwestycja nie powinna przekraczać 200 tys. zł i być tańsza niż 30 tys. zł. Młodzi rolnicy mogą liczyć na dofinansowanie w wysokości 60% kosztów kwalifikowanych. Dotacja nie może stanowić mniej niż 30% kosztów kwalifikowanych inwestycji.

Wsparcie jest przewidziane na ulepszenie istniejącej instalacji nawadniającej, powiększenie obszaru nawadnianego albo na obie inwestycje łącznie. Jeśli rolnik skorzysta ze wsparcia na ulepszenie istniejących instalacji, musi doprowadzić do oszczędności wody na poziomie co najmniej 10%. 

Natomiast w przypadku powiększenia obszaru nawadniania – wykazać brak znaczącego negatywnego oddziaływania inwestycji na środowisko. Z kolei jeśli zainwestuje w instalacje wpływające na jednolite części wód powierzchniowych lub podziemnych, których stan ze względu na ilość wody został w planie gospodarowania wodami w dorzeczu określony jako mniej niż dobry – musi wykazać ponadto faktyczną (efektywną) oszczędność wody. Dlatego wnioskujący musi dołączyć do wniosku o pomoc oświadczenie o posiadaniu zainstalowanego systemu pomiaru wody używanej do nawadniania.

Te dokumenty zabiorą czas

Do wniosku o dofinansowanie rolnik musi załączyć także m.in. plan sytuacyjny z usytuowaniem ujęcia wody lub istniejących lub planowanych instalacji do wykonania, wraz z opisem i wymiarami ze wskazaniem powierzchni nawadnianego terenu. Wymaga się także, aby dostarczył kilka bardzo istotnych i czasochłonnych w pozyskaniu dokumentów. Są to:

• kopia decyzji zatwierdzającej projekt robót geologicznych na wykonanie ujęcia wód podziemnych wraz z kopią tego projektu, wykonanego zgodnie z przepisami Prawa geologicznego i górniczego – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję dotyczącą wykonania ujęcia wód podziemnych wymagającą sporządzenia takiego projektu, a rolnik nie posiada w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy pozwolenia wodnoprawnego, lub
• kopia pozwolenia wodnoprawnego wraz z kopią operatu wodnoprawnego, na podstawie którego wydano to pozwolenie – w przypadku gdy jest to inwestycja dotycząca wykonania ujęcia wód podziemnych lub powierzchniowych, na realizację której jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, a rolnik w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy posiada pozwolenie wodnoprawne, lub
• kopia pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw wraz z kopią operatu wodnoprawnego, na podstawie którego wydano to pozwolenie – w przypadku gdy jest to inwestycja dotycząca poboru wód powierzchniowych lub podziemnych w celu nawadniania gruntów lub upraw, na realizację której jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, chyba że rolnik wykonuje również ujęcia wód podziemnych i dostarcza na to stosowne dokumenty, lub
• kopia zgłoszenia wodnoprawnego wraz z zaświadczeniem o niezgłoszeniu sprzeciwu do zgłoszenia wodnoprawnego – w przypadku gdy operacja obejmuje inwestycję wymagającą dokonania zgłoszenia wodnoprawnego, lub
• opinia w zakresie możliwości zaopatrzenia w wodę do celów nawadniania w gospodarstwie z wód podziemnych, sporządzonej przez geologa – w przypadku gdy inwestycja obejmuje wykonanie ujęcia wód podziemnych, które nie wymaga sporządzenia projektu robót geologicznych lub uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Pozwolenia i opłaty

Właścicielowi gruntu przysługuje prawo do zwykłego korzystania z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie. Zwykłe korzystanie z wód służy zaspokojeniu potrzeb własnego gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego. Obejmuje ono pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie nieprzekraczającej 5 m³ na dobę. Taki pobór nie wymaga pozwolenia wodnoprawnego i jest zwolniony z opłat. Jednak prawo to nie stanowi prawa do wykonywania urządzeń wodnych bez wymaganej zgody wodnoprawnej (czyli pozwolenia wodnoprawnego, zgłoszenia wodnoprawnego lub oceny wodnoprawnej).

Studnie, czyli ujęcia wód podziemnych, oraz ujęcia wód powierzchniowych są urządzeniami wodnymi, na ich wykonanie potrzebne jest więc pozwolenie wodnoprawne. Wyjątkiem jest studnia o głębokości maksymalnie 30 m, która służy do zwykłego korzystania z wody. Z kolei na wykonanie stawów o powierzchni nieprzekraczającej 500 m² i głębokości nieprzekraczającej 2 m od naturalnej powierzchni terenu, napełnianych tylko i wyłącznie wodami opadowymi lub roztopowymi, lub wodami gruntowymi, wystarczy zgłoszenie wodnoprawne. Pobór wód podziemnych na potrzeby nawadniania gruntów i upraw rolnych wykraczający poza zwykłe korzystanie z wód wiąże się z opłatą. Taki pobór za pomocą urządzeń pompowych łączy się z opłatą w wysokości 5 gr/m³ .

Co jest ważne?

Realizacja inwestycji w nawadnianie musi być zrealizowana bez podziału na etapy. Natomiast sfinalizowanie inwestycji zaplanowanej w planie rzeczowo-finansowym oraz złożenie wniosku o płatność końcową powinno nastąpić przed upływem 24 miesięcy od podpisania umowy z ARiRM i nie później niż 30 czerwca 2023 roku. Realizację inwestycji oraz ponoszenie kosztów kwalifikowalnych można rozpocząć na własne ryzyko od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy.

O kolejności przysługiwania pomocy decyduje suma uzyskanych punktów. Do realizacji przyjmuje się wnioski, które uzyskają minimum 4 punkty. Oceniane są:

• potencjalna oszczędność wody – punktacja jest tutaj bardzo rozbudowana i do zdobycia jest maksymalnie 10 punktów w zależności od wielkości współczynnika potencjalnej oszczędności wody,
• położenie inwestycji na obszarze gminy, w której w okresie od 2007 do 2018 roku w każdym roku wystąpiła susza dla upraw ziemniaków, chmielu, warzyw gruntowych, krzewów owocowych, drzew owocowych, truskawek lub roślin strączkowych, przyznaje się 15 punktów, a w przypadku gdy susza dla tych upraw wystąpiła nie w każdym roku w tym okresie – punkty przyznaje się proporcjonalnie do liczby lat, w których w tym okresie na obszarze tej gminy wystąpiła taka susza,
• realizacja w trakcie złożenia wniosku o wsparcie z jednego z pakietów lub wariantów (1 punkt) albo co najmniej dwa z pakietów lub wariantów (2 punkty). 

Wykaz gmin, ze wskazaniem liczby lat, w których wystąpiła susza, znajduje się na stronie internetowej ARiMR pod hasłem: „Poddziałanie 4.1.3. Modernizacja gospodarstw rolnych – obszar nawadniania w gospodarstwie” w punkcie VI.

Magdalena Szymańska