Wybieramy ziarnowego mieszańca

Najwyższy poziom plonowania kukurydzy ziarnowej – to liczy się dla każdego rolnika najbardziej. Nie zapominajmy, że inne ważne cechy mieszańców ziarnowych, a nie uwzględnione przy wyborze mogą ten potencjalny plon zredukować. Nie przesadzajmy z wyborem odmian o wysokiej liczbie FAO. Takie odmiany w niektórych sezonach budzą na Dniach Pola podziw rolników, ale dane z wielolecia pokazują, że rozsądnym i bezpiecznym wyborem jest uprawa odmian średniowczesnych.



Wybierać z List Odmian Zalecanych

Radzę plantatorom, a zwłaszcza tym, którzy nie mają jeszcze doświadczenia z uprawą kukurydzy, aby wybierali odmiany z Krajowego Rejestru i tylko o wczesności rekomendowanej dla rejonu, w którym jest gospodarstwo. Pomocne w wyborze będą wyniki Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego oraz Listy Odmian Zalecanych, które na razie tworzą dla ziarnowej kukurydzy trzy województwa – podlaskie, łódzkie i kujawsko-pomorskie.

Zawsze bierzmy pod uwagę wymagania glebowe odmian odpowiednie dla gleb w gospodarstwie. Gleba jest, jaka jest i trzeba ten czynnik wpisać w agrotechnikę kukurydzy. Do każdego typu gleby trzeba dostosować uprawę przedsiewną, nawożenie, termin siewu, wybór odmiany i parametry siewu (zagęszczenie i głębokość siewu). 

Po tych podstawowych założeniach do uprawy na ziarno wybierajmy tylko typowe ziarnówki. Takie typowe odmiany ziarnowe kukurydzy powinny charakteryzować się niezbyt wysoką łodygą, brakiem skłonności do krzewienia, małą podatnością na choroby fuzaryjne i odpornością na wyleganie.

Faktem jest, że odmiany późniejsze mają najwyższy potencjał plonowania, to w polskich warunkach mają niższą pewność plonowania i trudno ten potencjał jest wykorzystać. Wybierać trzeba do uprawy w Polsce odmiany średnio wczesne, a nawet wczesne, które zdążą uzyskać do końca wegetacji dojrzałość technologiczną przy niskiej wilgotności ziarna w czasie zbioru. 



Późniejsze w Polsce zawodzą

Z badań wynika, że odmiany średnio późne plonują w Polsce (w sprzyjających warunkach) o 4–5 q/ha wyżej od odmian średnio wczesnych, ale wymagają wyższych kosztów związanych chociażby z dosuszeniem ziarna i później schodzą z pola utrudniając uprawę pożniwną. Przy wyjątkowo korzystnej pogodzie dają oczywiście lepszą opłacalność, ale zdarza się to raz na kilka sezonów. Bywają też lata, że odmian średnio późnych nie da się zebrać do końca jesieni, a zbiór zimowy wiąże się zwykle z dużym porażeniem kolb fuzariozą i stratami z tytułu osypywania ziarna.

Rolnicy często obserwują i porównują odmiany na podstawie wyników badań PDOiR w zakresie wilgotności ziarna kukurydzy. Z zawartych tam danych wynika, że wilgotność ziarna odmian wczesnych, średnio wczesnych i średnio późnych jest porównywalna. Taka analiza jest myląca – wilgotność ziarna jest podobna, bo jest oceniana w momencie zbioru odmian z różnych grup wczesności.

Trzeba patrzeć zatem na różnicę w wilgotności w tym samym czasie. Warto przypomnieć (w tabeli) informacje, które na jednym ze spotkań polowych prezentował prof. Tadeusz Michalski. Różnica w wilgotności ziarna między odmianami o FAO 210, a odmianami o FAO 260 w tym samym czasie wynosi minimum 4–5%, a często 7% i więcej. Kilka procent w wilgotności ziarna to w kosztach dosuszenia parametr decydujący o opłacalności uprawy kukurydzy. Ryzyko uprawy późniejszych ziarnówek bardzo rzadko się opłaci. 



Kolba fix, czy flex

Przy wyborze nie bez znaczenia jest typ ziarna (flint, dent, typy pośrednie) o czym piszemy obok. Firmy hodowlane podają w charakterystykach odmian także typy kolb kukurydzy i jest to ważny czynnik w warunkach niekorzystnych dla uprawy. Określają to terminy jak fix i flex.

Fix mają ustabilizowaną genetycznie ilość rzędów i ilość ziaren w rzędzie. Są to kolby ładnie zaziarnione do końca (na szczycie) i o małym udziale osadki. Niestety, nie dostosowują się do niekorzystnych warunków uprawy i redukują wówczas plon przez mniejsze wypełnienia ziaren. Jeżeli odmiany z taką kolbą zasiejemy rzadziej (w celu przeciwdziałania suszy), a warunki wegetacji będą sprzyjające, to nie możemy oczekiwać rekompensaty w postaci wyższego plonu. Mieszańce z kolbami fix wytwarzają taki sam rozmiar kolby.

Flex wręcz przeciwnie – można powiedzieć, że kolba jest elastyczna i w warunkach niekorzystnych odmiany z tym typem radzą sobie lepiej, choć wtedy mogą niezaziarniać szczytów kolb, a w bardzo korzystnych potrafią wydać zaziarnione do końca duże kolby. Ziarno z kolb flex będzie dobrze wypełnione. Odmiany z takim typem kolby sprawdzą się, jeżeli chcemy się zabezpieczyć przed ewentualną suszą obniżając normę wysiewu. Jeżeli warunki będą dobre, kolby zrekompensują mniejszą obsadę. Kolby będą dłuższe i grubsze.

Marek Kalinowski