Żyto zamiast kukurydzy?

Podczas tegorocznego Forum Hodowli Bydła, Produkcji Mleka i Żywca Wołowego, jakie odbyło się na Targach Ferma Bydła w Łodzi, prof. Piotr Micek z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie zaprezentował wyniki doświadczeń, jakie przeprowadzone zostały na uczelni, wspólnie z Instytutem Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu.

Hybrydowe odmiany żyta mogą być uprawiane na glebach słabszych, mają niewielkie zapotrzebowanie na środki ochrony roślin i nawożenie, są odporne na niedobory wody w glebie oraz mają wysoką odporność na szkodniki i choroby grzybowe. Ponadto odmiany te odznaczają się wysokim i stabilnym plonowaniem oraz dużą odpornością na wyleganie. W porównaniu z ziarnem zbóż innych gatunków, ziarno żyta hybrydowego wyróżnia mniejsze skażenie mikotoksynami – wymieniał zalety prof. Piotr Micek.



Pod względem przydatności żywieniowej, czyli zawartości białka, tłuszczu i włókna, żyto hybrydowe zbliżone jest do ziarna pszenicy. W życie występują jednak substancje antyodżywcze (polisacharydy nieskrobiowe, rezorcynole, taniny, pektyny), które w przypadku żywienia przeżuwaczy są rozkładane przez mikroorganizmy żwacza, tak jak np. polisacharydy nieskrobiowe. Z kolei tanina chroni białko przed zbyt szybkim rozkładem w żwaczu i przeciwdziała wzdęciom oraz hamuje rozwój pasożytów przewodu pokarmowego. Z kolei rezorcynole mają działanie bakteriobójcze i grzybobójcze i nie stanowią większego problemu.

– Pod względem wartości pokarmowej ziarno żyta zawiera nieco mniej białka w porównaniu z innymi gatunkami zbóż, zawartość skrobi jest na zbliżonym poziomie, a włókna NDF nieco wyższa niż w pszenicy i pszenżycie – tłumaczył prelegent.

Mając na uwadze powyższe zalety żyta hybrydowego UR w Krakowie oraz Instytut Genetyki i Hodowli Zwierząt PAN w Jastrzębcu przeprowadziło trzy doświadczenia, które miały odpowiedzieć, czy odpowiednio przygotowane ziarno współczesnych odmian hybrydowych żyta może być alternatywą dla ziarna kukurydzy lub innych gatunków zbóż w żywieniu wysokowydajnych krów mlecznych; czy skarmianie tegoż żyta nie powoduje zmniejszenia wydajności i pogorszenia przydatności technologicznej mleka. Badania przeprowadzono na 30 krowach w pełnej laktacji, a analizowanym czynnikiem był skład dawki pokarmowej – udział w dawce ziarna hybrydowego żyta. Określono indywidualne pobranie paszy przez krowy oraz wydajność mleka, jego skład chemiczny i przydatność technologiczną.

I tak, w pierwszym doświadczeniu (ziarno kukurydzy vs. żyto hybrydowe) określono przydatność paszową obu tych surowców dla bydła oraz badano efekty zastąpienia kukurydzy ziarnem żyta. W drugim badaniu określono wpływ zastąpienia ziarna pszenicy (w 50% lub w 100%) ziarnem żyta hybrydowego, a w doświadczeniu trzecim, określono wpływ zastąpienia ziarna żyta odmiany populacyjnej ziarnem hybrydowym. Jakie uzyskano wyniki? Otóż, w pierwszym badaniu nie stwierdzono różnic w pobraniu suchej masy przez krowy. Niemniej krowy żywione ziarnem żyta hybrydowego produkowały nieco mniej mleka, jednak miało ono nieznacznie wyższą zawartość białka i tłuszczu.

W drugim doświadczeniu nie stwierdzono istotnego wpływu zmiany ziarna pszenicy na ziarno żyta hybrydowego w dawkach pokarmowych dla krów na pobranie suchej masy oraz wydajność i skład mleka Ponadto wykazano, że krowy otrzymujące w mieszance treściwej ziarno żyta i pszenicy (50/50%) w porównaniu do krów żywionych wyłącznie ziarnem pszenicy, istotnie zwiększyły pobranie paszy oraz wydajność mleka. To dowodzi, że w żywieniu krów w pełnej laktacji korzystne jest stosowanie ziarna dwóch różnych gatunków zbóż, np. żyta i pszenicy. Wyniki ostatniego doświadczenia nie wykazały istotnych różnic w pobraniu suchej masy przez krowy, a ponadto okazało się, że zastosowanie ziarna żyta odmiany hybrydowej w miejsce żyta populacyjnego w dawce powoduje zwiększenie wydajności i może być czynnikiem stymulującym efekty ekonomiczne gospodarstw.

Beata Dąbrowska