Dosłownie kilka dni temu, 14 stycznia br. Komisja ds. Rejestracji Odmian Roślin Zbożowych pozytywnie zaopiniowała wpisanie do Krajowego Rejestru dwóch nowych odmian owsa – Gepard i Wulkan. Po tym wpisie w Krajowym Rejestrze znajdują się 32 odmiany owsa zwyczajnego jarego (oplewione) i 4 odmiany owsa nagiego jarego. Poniżej przypominamy opisową charakterystykę (wg COBORU) odmian owsa jarego najczęściej rekomendowanych do uprawy na LOZ (cztery oplewione i dwie nagoziarniste). Na mapie prezentujemy nadal aktualne rekomendacje na 2020 r. jeszcze przed weryfikacją na 2021 r.

Owies oplewiony

Owies jary może mieć łuskę w kolorze żółtym, brązowym (prawie czarnym) i białym. Czym charakteryzują się (wg COBORU) cztery najczęściej goszczące na LOZ odmiany oplewione owsa zwyczajnego jarego?
Bingo
Znajduje się na Listach Odmian Zalecanych w 13 województwach. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy w całym kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Odporność na mączniaka prawdziwego i rdzę wieńcową – dość duża, na rdzę źdźbłową, helmintosporiozę i septoriozę liści – przeciętna. Rośliny dość wysokie, o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin wiechowania wczesny, dojrzewania przeciętny. Udział łuski bardzo mały, masa 1000 ziaren bardzo duża, gęstość w stanie zsypnym średnia, wyrównanie ziarna dość dobre. Zawartość białka przeciętna, tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia. Plon ziarna z łuską duży, bez łuski bardzo duży.
Kozak
Jedna z najnowszych odmian owsa wpisana do Krajowego Rejestru w 2017 r. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską i bez łuski dość duży. Odporność na rdzę źdźbłową, septoriozę liści i helmintosporiozę – dość duża, na mączniaka prawdziwego i rdzę owsa – średnia. Rośliny dość wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość wczesny. Udział łuski dość mały, masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym średnie, wyrównanie ziaren dość małe. Zawartość białka średnia, tłuszczu duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
Harnaś
Odmiana zarejestrowana w 2014 r. po raz pierwszy w 2015 r. rekomendowana była do uprawy w woj. śląskim, a obecnie odmiana jest zalecana już w 8 województwach. Harnaś jest żółtoziarnisty przeznaczony do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską jest duży, bez łuski dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego, helmintosporiozę, septoriozę liści, rdzę wieńcową – średnia, na rdzę źdźbłową – dość mała. Rośliny średniej wysokości, o dużej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania dość późny. Udział łuski duży, masa 1000 ziaren, gęstość w stanie zsypnym dość słaba, wyrównanie ziarna średnie. Zawartość białka dość mała, tłuszczu przeciętna. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.
Monsum
Podobnie jak Kozak odmiana był wpisana do Krajowego Rejestru w 2017 r. Odmiana jest żółtoziarnista, przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską średni i bez łuski – dość duży. Odporność na mączniaka prawdziwego – dość mała, na rdzę owsa, rdzę źdźbłową, septoriozę liści i helmintosporiozę – średnia. Rośliny średniej wysokości, o średniej odporności na wyleganie. Termin wiechowania i dojrzewania średni. Udział łuski średni, masa 1000 ziaren średnia, gęstość w stanie zsypnym dość duża, wyrównanie ziaren średnie. Zawartość białka i tłuszczu dość duża. Tolerancja na zakwaszenie gleby średnia.

Owies nagi

Obecnie w Krajowym Rejestrze znajdują się 4 odmiany nagoziarnistych: Amant, MHR Harem, Nagus i Siwek. Owies nagi plonuje oczywiście niżej niż oplewiony. Zwykle poziom plonowania odmian nagoziarnistych wynosi od 70 do 75% plonu ziarna z łuską odmian wzorcowych owsa zwyczajnego jarego. Poniżej charakterystyka (wg COBORU) dwóch najczęściej rekomendowanych na LOZ odmian owsa nagiego Amanta i Siwka.
Amant
Odmiana jest przeznaczona do uprawy na terenie całego kraju z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Jej odporność na rdzę wieńcową i źdźbłową – dość duża, na mączniaka prawdziwego, helmintosporiozę, septoriozę liści – średnia. Rośliny są dość niskie, o bardzo dużej odporności na wyleganie. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość duża. W porównaniu do wzorcowego Siwka plonuje wyżej i charakteryzuje się w stosunku do niego mniejszym udziałem ziaren oplewionych, mniejszą zawartością białka i większą zawartością tłuszczu przy podobnej masie tysiąca ziaren.
Siwek
Jest odmianą zalecaną do uprawy we wszystkich województwach z wyjątkiem wyżej położonych terenów górskich. Plon ziarna z łuską, jak i bez łuski znacznie powyżej odmiany Polar. Odporność na mączniaka prawdziwego – duża, na helmintosporiozę – dość duża, na rdzę źdźbłową – dość mała, na rdzę wieńcową – mała. Rośliny dość niskie. Termin wiechowania dość późny. W stosunku do odmiany Polar charakteryzuje się podobnym udziałem ziaren oplewionych, mniejszą masą 1000 ziaren, lepszym wyrównaniem, mniejszą gęstością ziarna w stanie zsypnym, mniejszą zawartością białka i tłuszczu.

Marek Kalinowski

Opis mapy: Listy Odmian Zalecanych owsa jarego na 2020 r. (lista na 2021 r. nie jest jeszcze uaktualniona)

Dolnośląskie
Bingo
Komfort
Scorpion
Zuch
Amant n.

Kujawsko-Pomorskie
Bingo
Romulus
Elegant
Perun
Nagus n.

Lubuskie
Kozak
Monsum
Agent

Łódzkie
Bingo
Kozak
Nawigator

Małopolskie
Bingo
Kozak
Harnaś
Monsum
Komfort
Zuch
Amant n.
Siwek n.
Nagus n.

Mazowieckie
Bingo
Kozak
Harnaś
Monsum
Lion
Perun

Opolskie
Bingo
Kozak
Harnaś
Monsum

Podkarpackie
Bingo
Kozak
Harnaś
Romulus
Agent
Paskal

Podlaskie
Bingo
Kozak
Harnaś
Komfort
Romulus
Lion
Elegant
Zuch
Amant n.
Siwek n.

Pomorskie
Bingo
Kozak
Nawigator

Śląskie
Bingo
Harnaś
Monsum
Komfort
Romulus
Agent
Armani
Lion
Breton
Amant n.
Siwek n.

Świętokrzyskie
Bingo
Kozak
Harnaś
Monsum

Warmińsko-Mazurskie
Bingo
Kozak
Harnaś
Monsum
Armani

Wielkopolskie
Bingo
Monsum
Komfort
Romulus
Armani
Breton
Siwek n.

Zachodniopomorskie
Komfort
Agent
Arden
Figaro
Krezus


Pod mapą:
n. – owies nagi