Przy doborze środków pamiętajmy też o powszechnie występujących w kraju odpornych biotypach miotły zbożowej i zarządzajmy odpornością przez rotację substancji czynnych o innych mechanizmach działania. A jeżeli jesienne odchwaszczanie nie było skuteczne, przy zbyt wczesnym zabiegu wiosną przytłumiony chwast działaniem jesiennego herbicydu nie pobierze kolejnej zastosowanej dawki herbicydu wiosną. W takiej sytuacji lepiej poczekać aż miotła odzyska siły i dopiero uderzyć w nią herbicydem – oczywiście z innej grupy chemicznej.

Chwasty zawsze szkodliwe

To że miotłę trzeba ograniczać i zarządzać w programach odchwaszczania odpornością chwastów jest oczywiste. A ile tak naprawdę plonu ziarna zbóż kradnie miotła zbożowa i jakie są jej progi szkodliwości? Z informacji zawartych chociażby w „Metodyce integrowanej ochrony jęczmienia ozimego i jarego” wynika, że progiem szkodliwości miotły zbożowej jest obecność 10–15 chwastów na metrze kwadratowym. Inne publikacje wskazują, że plon ziarna zbóż obniża o 5% obecność od 10 do 60 roślin miotły na powierzchni 1 mkw.
Dane o progach szkodliwości chwastów są orientacyjne. Ustalenie progów szkodliwości w oparciu o jeden gatunek chwastu jest bardzo trudny, a ponadto, w praktyce nie ma takiej sytuacji, by w łanie zbóż występowała tylko i wyłącznie miotła zbożowa. Ponadto inna będzie progowa szkodliwość miotły zbożowej na plantacji prowadzonej na 12 t ziarna/ha, inna dla plantacji prowadzonej na 6 t ziarna/ha. Inna będzie dla odmiany paszowej, inna dla droższego ziarna odmiany jakościowej.
Ale to tylko gdybanie, bo o ile przy wyborze odmiany odpornej na choroby i bez ambicji na wysoki plon można w technologii uprawy zaoszczędzić na ochronie fungicydowej i insektycydowej, to nie ma stanowisk wolnych od chwastów i przynajmniej jeden zabieg herbicydowy w zbożach musi być standardem.

Przeliczone na konkretną stratę

Miotła zbożowa zachwaszcza ponad 80% powierzchni uprawianych zbóż i powoduje konkretny spadek plonu. Chwast konkuruje o wodę, światło i jest niezwykle łakomy na składniki pokarmowe. Z badań wynika, że na polach silnie zachwaszczonych (miotłą i wszystkimi innymi chwastami) straty wniesionych nawozów mineralnych i organicznych przeznaczonych dla roślin uprawnych mogą sięgać nawet do 70%.
Największe straty w plonach powodują rośliny niezwalczane i rozwijające się jesienią. Wydają wtedy kwiatostany z większą liczbą nasion (5000–15 000 szt.) niż wiosną (1000–8000 szt.). Występowanie miotły zbożowej w pszenicy ozimej powoduje stratę plonu ziarna rzędu 0,2–0,5 t/ha. Przy silnym zachwaszczeniu miotłą (50 roślin/m²) straty w plonie mogą sięgać 30%. Takie i zbliżone dane można spotkać w wielu publikacjach naukowych. Śledząc informacje o szkodliwości miotły zbożowej w uprawie zbóż znaleźć można bardzo ciekawe dane doświadczalne prezentowane przez Michała Gawłowskiego z Wielkopolskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Poznaniu.
Z tych danych doświadczalnych wynika, że widząc w czasie zbioru pszenicy średnio 5 wiech miotły na metrze kwadratowym plantacji, tracimy ok. 1% przeciętnego w kraju plonu ziarna (ok. 45 kg ziarna na hektarze). Przy 10 chwastach na m² tracimy już 6% plonu (270 kg ziarna), przy 25 chwastach/m² – 16% plonu (720 kg ziarna), a przy 50 chwastach 27% plonu (1215 kg ziarna).
Miotłę trzeba ograniczać i strategię wiosennej ochrony herbicydowej dopasować do zabiegów wykonanych jesienią do kondycji plantacji i potencjału zachwaszczenia ocenionego wiosną. Niezwykle istotny jest przebieg pogody, zwłaszcza warunki termiczne, o czym piszemy szerzej na stronie 25.

Marek Kalinowski