<strong>Odzyskanie własności działki i budynków</strong>

XNasi rodzice w połowie lat 80. ubiegłego wieku przekazali gospodarstwo państwu w zamian za emeryturę. Ani ja, ani siostra nie spełnialiśmy warunków, żeby je przejąć. Oddali też działkę siedliskową. Mieli prawo dożywotniego użytkowania działki gruntu, budynku mieszkalnego i budynków gospodarczych. Ojciec zmarł kilka lat temu, mama jeszcze żyje, ale teraz mieszka u siostry, bo wymaga opieki. Słyszałem, że można uzyskać zwrot działki siedliskowej. Gdzie się w tej sprawie zwrócić? Czy w przyszłości również możemy się z siostrą starać o zwrot, jeśli nie uda się tego przeprowadzić za życia mamy?
YWarto przeprowadzić to za życia mamy, bo ani Pan, ani Pana siostra nie odzyskacie własności działki i budynków. Należy przy tym wyjaśnić, że nie chodzi tu o całe siedlisko, ale o działkę gruntu rolnego o powierzchni nieprzekraczającej 10% obszaru przekazanego gospodarstwa, nie więcej jednak niż o powierzchni 0,3 ha, którą przekazujący rolnik miał prawo użytkować. Miał też prawo do bezpłatnego korzystania z lokalu mieszkalnego i pomieszczeń gospodarskich w zakresie niezbędnym do zaspokajania swoich potrzeb i potrzeb członków rodziny. Tak stanowił art. 56 nieobowiązującej już ustawy z 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
W myśl natomiast art. 118 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, osobie, której przysługuje prawo użytkowania działki gruntu z tytułu przekazania gospodarstwa państwu, na jej wniosek może być przyznana nieodpłatnie własność tej działki. Można również wnioskować o przyznanie własności działki obejmującej budynki, w których znajdują się lokal mieszkalny i pomieszczenia gospodarskie o powierzchni niezbędnej do korzystania z tych budynków. Wniosek należy złożyć do starosty właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, który wyda decyzję w tej sprawie.
Powyższy przepis stosuje się tylko wówczas, jeżeli działka jest własnością Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a przyznanie własności nie narusza prawa osób trzecich do działki lub budynków.
Z wnioskiem o przyznanie prawa własności działki może wystąpić również zstępny osoby uprawnionej, ale tylko taki, który po śmierci tej osoby faktycznie włada, w zakresie odpowiadającym jej uprawnieniom, daną nieruchomością. W przedstawionej sytuacji ten warunek nie jest spełniony, gdyż ani Pan, ani Pana siostra nie władacie nieruchomością.
Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi w wyroku z 13 marca 2019 r. (sygn. akt: II SA/Łd 895/18), uprawnienie uregulowane przepisem art. 118 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników ma charakter roszczenia osobistego uprawnionej osoby, które nie może zostać scedowane na zstępnych tej uprawnionej strony czy też być potraktowane jako wchodzące do masy spadkowej.●