Coraz rzadziej na pozbycie się konkurencyjnych chwastów wystarcza jeden zabieg, a jeżeli tak to warto do razu rozważyć odchwaszczanie w systemie sekwencyjnym dawkami dzielonymi herbicydów. Strategie odchwaszczania kukurydzy mogą być różne i każda może być bardzo skuteczna. Wszystko zależy od pogody, ale także systemu uprawy, przedplonu, terminu siewu itd. Dzisiaj przypomnimy ważne zasady odchwaszczania kukurydzy herbicydami doglebowymi.

Problemem rozciągnięte wschody chwastów

Progi szkodliwości chwastów są zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin podstawą do podejmowania decyzji o zabiegach herbicydowych. W praktyce ich określenie nie jest łatwe i daje tylko orientacyjne dane. Podaję takie przykłady poniżej i od razu dodam, przy zabiegach doglebowych przed wschodami kukurydzy progowego zachwaszczenia i tak nie określimy. Najważniejsza jest tutaj wiedza rolnika o polu i glebowym banku nasion chwastów na danym stanowisku.
Orientacyjne progi szkodliwości gatunków chwastów dla kukurydzy są następujące: komosa biała – 2 szt./m², szarłat szorstki – 1–2 szt./m², ostrożeń polny – 1 szt./m², psianka czarna – 1 szt./m², chwastnica jednostronna – 3–6 szt./m², rdestówka powojowata – kilkanaście roślin/m². Tak niskie progi szkodliwości chwastów mogą dziwić, ale wynika to z tego, że kukurydza wymagająca ciepła ma wolne początkowe tempo wzrostu. Chwasty natomiast mają mniejsze wymagania cieplne i stanowią bardzo silną konkurencję jeszcze przed wschodami kukurydzy. To wskazuje na to, by chwasty w kukurydzy eliminować wcześnie stosując zabiegi herbicydowe przed jej wschodami. Nie jest jednak odkryciem fakt, że zawsze wschody chwastów rozciągają się w czasie i wykonany zabieg przed wschodami kukurydzy niszczy głównie chwasty mniej ciepłolubne. Natomiast szarłat i chwastnica są uporczywymi chwastami, ale ciepłolubnymi i dlatego oprysk przedwschodowy nie zawsze je wyeliminuje.
Głównymi chwastami dwuliściennymi występującymi na plantacjach kukurydzy są: komosa biała, szarłat szorstki, psianka czarna, ostrożeń polny, powój polny i chaber bławatek, a z jednoliściennymi: chwastnica jednostronna, włośnice i perz właściwy. Takie spektrum zachwaszczenia w prawidłowym płodozmianie i przy pogodzie bez niespodzianek łatwo można opanować. Na rynku jest bowiem duża paleta herbicydów do zabiegów doglebowych oraz nalistnych od 1 do nawet 8 liści kukurydzy.

Dużo zmienia uprawa i zmianowanie

Odchwaszczanie kukurydzy mimo dużej palety środków nie jest takie łatwe. Na każdej plantacji są inne uwarunkowania i trudności z odchwaszczaniem wynikające z terminów siewu, przedplonów, wilgotności gleby, typu gleby czy technologii uprawy i siewu (orkowa, bez orki, uproszczona).
Przy bardzo wczesnych siewach kukurydzy w drugiej dekadzie kwietnia pojawiają się na plantacjach chwasty typowe dla upraw zbożowych, jak: gwiazdnica pospolita, rumianowate (maruna, rumian, rumianek), rdesty (powojowy, plamisty, ptasi), rzodkiew świrzepa, stulicha psia, gorczyca polna, przytulia czepna, niezapominajka polna, tasznik pospolity i tobołki polne.
Na stanowiskach bez orki, gdzie wykorzystuje się uprawę pasową i siew z nawożeniem współrzędowym większym problemem stają się chwasty ciepłolubne. Na pola z uproszczoną uprawą coraz mocniej wchodzi też bodziszek, a są rejony, gdzie wszystkie te chwasty przebija szkodliwością zaślaz pospolity. Trzeba o tym pamiętać i brać pod uwagę przy wyborze herbicydów.
W kukurydzy po kukurydzy obserwuje się znaczny wzrost nasilenia chwastnicy jednostronnej i komosy białej, a zaniechanie tradycyjnego zmianowania przyczynia się do pojawiania się nowych gatunków chwastów, takich jak: psianka czarna i poziewnik szorstki. Należy o tym pamiętać rozpoczynając wymuszoną monokulturę uprawy.
Problemem w odchwaszczaniu nalistnym kukurydzy są przymrozki wpisane w nasz klimat i tutaj działanie z wyprzedzeniem, czyli odchwaszczanie przedwschodowe preparatami doglebowymi może dać kukurydzy przewagę na starcie wegetacji. Z jednej strony przymrozki mogą uszkadzać kukurydzę i przyhamować jej wzrost, a z drugiej, opóźniają wykonanie zabiegów nalistnych przez co chwasty osiągają zaawansowane stadia rozwojowe i są wtedy bardzo trudne do zwalczenia.
Zdarza się niestety, że nawet jeżeli zabieg doglebowy był wykonany w dobrych warunkach i zadziałał, to ocieplenie i intensywne opady mogą spowodować silne wtórne zachwaszczenie chwastami ciepłolubnymi. Normą jest wtedy masowe pojawienie się chwastnicy jednostronnej i szarłatu szorstkiego.

Do działania gleba musi być wilgotna

Dobry efekt stosowania herbicydów doglebowych można osiągnąć dzięki znajomości pola i znajomości glebowego banku nasion chwastów. Przy stosowaniu herbicydów doglebowych należy pamiętać, aby dane preparaty stosować na dostatecznie uwilgotnioną glebę. Jeśli dawki herbicydów doglebowych podane są w zakresie "od – do", to wyższe należy stosować na glebach cięższych, zasobnych w próchnicę, na których silny kompleks sorpcyjny unieruchamia znaczącą część substancji czynnych.
Generalnie w kukurydzy uprawianej na mocnych glebach zamiast stosować wysokie dawki herbicydów doglebowych lepiej jest polegać na wczesnym odchwaszczaniu powschodowym lub odchwaszczaniu sekwencyjnym dawkami dzielonymi o czym napiszemy w kolejnych wydaniach "Tygodnika Poradnika Rolniczego". Odchwaszczanie doglebowe jest łatwiejsze i skuteczniejsze na glebach słabszych, pod warunkiem, że będą dostatecznie uwilgotnione. W dalszej części prezentujemy substancje aktywne herbicydów doglebowych i wymieniamy chwasty wrażliwe przez nie zwalczane (podane dawki zwalczają chwasty wrażliwie na poziomie 85–100%).

W uprawie pasowej pomoże glifosat

Ważnym w wielu gospodarstwach wariantem odchwaszczania przed wschodami kukurydzy (najpóźniej trzy dni przed wschodami) jest wykorzystanie herbicydów zawierających glifosat. Herbicydów z glifosatem jest wiele, ale tylko niektóre mają taką rejestrację. Warto rozważyć taki wariant przedwschodowego odchwaszczania zwłaszcza w uproszczonej uprawie kukurydzy (np. w uprawie pasowej). Wtedy wschody chwastów na pasie nieuprawionym są szybsze. Warunkiem skuteczności glifosatu są wschody chwastów (powinny mieć w momencie zabiegu dwa liście) przed wschodami kukurydzy. Trudnością, zwłaszcza w uprawie tradycyjnej jest oszacowanie wschodów kukurydzy, aby nie przekroczyć granicy zabiegu najpóźniej trzy dni przed wschodami. Tutaj sprawdzonym przez rolników także w innych uprawach sposobem jest założenie miniaturowego inspektu, tj. przykrycia kawałka plantacji folią (np. 1mx1m). Jeżeli po folią zauważymy pierwsze symptomy wschodów znaczy to że na plantacji zaczną się one masowo właśnie za 2–3 dni. Warunkiem bezpieczeństwa użycia glifosatu w kukurydzy dla kukurydzy są jej równe wschody, a zatem duża precyzja siewu na minimum 2 cm głębokości. Na stanowiskach wyrównanych w dobrej kulturze nie ma z tym problemu, ale na glebach mozaikowatych może być z tym problem.

Według "Metodyki integrowanej ochrony i produkcji kukurydzy – dla doradców" w fazie BBCH 00, czyli doglebowo zaraz po siewie kukurydzy można stosować herbicydy z następującymi substancjami aktywnymi:
Dimetenamid-P + pendimetalina (dawka 850 + 1000 g/ha)
Wrażliwe gatunki chwastów na te substancje czynne to: chwastnica jednostronna, przytulia czepna, komosa biała, rdest ptasi, tobołki polne, gwiazdnica pospolita.

W fazie BBCH 00–09, czyli po siewie do momentu zanim pochewka liściowa kukurydzy przebije się na powierzchnię gleby można stosować herbicydy z następującymi substancjami aktywnymi:
Glifosat (720 g/ha).
Wrażliwe gatunki chwastów na tę substancję czynną to: jednoroczne jednoliścienne i dwuliścienne chwasty w fazie nie starszej niż dwa, maksymalnie cztery liście właściwe.

W fazie BBCH 00 i w fazie BBCH 11–12, czyli doglebowo zaraz po siewie kukurydzy i wcześnie powschodowo w fazie od 1 do 2 liści kukurydzy można stosować herbicydy z następującymi substancjami aktywnymi:
Izoksaflutol + tienkarbazon metylu (75–100 + 30–40 g/ha).
Wrażliwe gatunki chwastów na te substancje czynne to: chwastnica jednostronna, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, przytulia czepna, rdest powojowaty, rdest ptasi, włośnice, rumian pospolity, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity.
Pendimetalina (1200–1650 g/ha)
Wrażliwe gatunki chwastów na tę substancję czynną to: chwastnica jednostronna, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, miotła zbożowa, przytulia czepna, rzodkiew świrzepa, sporek polny, szarłat szorstki, wiechlina roczna, włośnice.

W fazie BBCH 00–14, czyli doglebowo i wcześnie nalistnie od siewu do 4 liści kukurydzy można stosować herbicydy z następującymi substancjami aktywnymi:
Petoksamid (1200 g/ha)
Wrażliwe gatunki chwastów na tę substancję czynną to: blekot pospolity, bodziszek drobny, chwastnica jednostronna, farbownik polny, gorczyca polna, jasnota purpurowa, przetacznik perski, psianka czarna, rdest plamisty, szarłat szorstki, rumian polny, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny.

W fazie BBCH 00 i w fazie BBCH 11–14, czyli doglebowo zaraz po siewie kukurydzy i wcześnie powschodowo w fazie od 1 do 4 liści kukurydzy można stosować herbicydy z następującymi substancjami aktywnymi:
Metolachlor-S (1440 g/ha)
Wrażliwe gatunki chwastów na tę substancję czynną to: chwastnica jednostronna, paluszniki, psianka czarna, włośnice.

W fazie BBCH 00 i w fazie BBCH 11–16, czyli doglebowo zaraz po siewie kukurydzy i wcześnie powschodowo w fazie od 1 do 6 liści kukurydzy można stosować herbicydy z następującymi substancjami aktywnymi:
Terbutyloazyna (750 g/ha)
Wrażliwe gatunki chwastów na tę substancję czynną to: bodziszek drobny, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, komosa biała, maruna bezwonna, mlecz zwyczajny, przytulia czepna, rdesty, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne.
To są przykłady substancji czynnych. Herbicydy do odchwaszczania kukurydzy są rozwijane, często składają się z trzech substancji czynnych.

Marek Kalinowski