Jest za zimno, a w nocy cały czas temperatury są minusowe. Wg prognoz w Polsce Północno-Wschodniej tak będzie do końca marca, na zachodzie od 23 marca wiosna i wegetacja ma odpalić. Oziminy wybudziły się już wcześniej, ale chłód niesie pewne konsekwencje, np. problemy z pobieraniem fosforu. Mając na względzie obecną pogodę chcę przypomnieć kilka informacji o temperaturach ważnych w rozwoju roślin.

Temperatura uśpienia

W stan spoczynku wegetacyjnego albo stan uśpienia fizjologicznego zwanego fachowo anabiozą wprowadza rośliny tzw. temperatura uśpienia. Rośliny wchodzą w anabiozę po obniżeniu się temperatury poniżej minimalnej. Dla zbóż ozimych temperatura minimalna (liczona jako średnia temperatura dobowa) mieści się w granicach od 0 do 5ºC.
Tym, w jakiej fazie rozwoju poszczególne gatunki ozime wchodzą w stan anabiozy, warunkowana jest w dużym stopniu ich zimotrwałość. I tak, pszenica najlepiej zimuje, jeśli w anabiozę wejdzie w fazie 2–4 liści, żyto i jęczmień – po rozkrzewieniu, rzepak i rzepik – w fazie rozety z 6–8 liśćmi.

Temperatura wybudzenia

Mieliśmy już w tym roku okresy, kiedy temperatura maksymalna powietrza w dzień dobijała do 20ºC a w nocy przez dłuższy czas była powyżej 0ºC. To wystarczyło, aby wybudzić rośliny i pobudzić ich wegetację. Dodam jednak, że temperatura wybudzenia roślin nie jest łatwa do określenia i bardziej zależy od temperatury gleby niż powietrza.
Na podstawie wieloletnich pomiarów średnich temperatur dobowych i obserwacji roślin naukowcy ustalili, że średnią temperaturą graniczną, od której można liczyć dni wegetacji, jest ta powyżej 5ºC.

Średnia temperatura dobowa

Ta średnia dobowa odnosi się jednak do temperatury powietrza i przy dużym zmrożeniu gleby nie w każdym sezonie oznacza start wegetacji. Dlatego zbadano i wyliczono, że wiosenne ruszenie wegetacji ozimin wyznaczające jednocześnie początek prac polowych w warunkach Polski ma miejsce, kiedy średnia dobowa temperatura gleby mierzona na głębokości 10 cm wynosi minimum 2,5ºC.
Zapewne wielu rolników nie raz spotkało się z informacją na różnych szkoleniach, że konkretne zabiegi wykonujemy, kiedy średnia temperatura dobowa osiągnie wartość "X", a nalot szkodników rozpoczyna się przy średniej dobowej o wartości "Y". Jak tę temperaturę obliczyć? Średnią temperaturę dobową oblicza się sumując cztery pomiary temperatury (o godzinie 7,00, 13,00, 19,00 i 1,00 czasu środkowoeuropejskiego) i dzieląc wynik przez 4.

Marek Kalinowski