Feromony wydzielane przez knura są najlepszym czynnikiem pobudzającym odruch tolerancji u loch znajdujących się w stanie rui. Obsługa musi natomiast wykonywać pracę związaną ze stymulacją lochy i sprawdzeniem odruchu tolerancji poprzez chwyt za słabiznę i ucisk grzbietu. Ucisk czy szturchanie kolanem mają imitować zachowanie knura. Bez tego inseminacja może okazać się nieskuteczna. Dobrze wystymulowane lochy lepiej pokażą gotowość do krycia. Okres wystąpienia odruchu tolerancji to najwłaściwszy czas na wykonanie zabiegu krycia. Lochy po odsadzeniu z reguły wyraźniej wykazują odruch tolerancji niż loszki.
r e k l a m a
Locha musi wykazywać chęć
W przypadku utrzymania grupowego loch od razu po odsadzeniu knur nie powinien wchodzić do kojca, jeśli jest zbytnio pobudzony, gdyż grozi to tym, że będzie obskakiwał lochy. Jeśli będzie zbyt agresywny, może doprowadzić do urazów i kulawizn. Przez cały czas, kiedy knur przebywa z lochami, konieczna jest obecność obsługi. Knur swoim zachowaniem i zainteresowaniem poszczególnymi lochami wskazuje, które mogą wykazywać ruję. Nie można jednak dopuścić do niepożądanego krycia naturalnego czy obskakiwania loszek przez dużo cięższego samca. Minimalny czas ekspozycji na knura to 20 minut.W rozpoznaniu rui ważna jest ocena sromu, który powinien być nabrzmiały i przekrwiony, a wraz z upływem czasu wargi sromowe stają się rozpulchnione i zmieniają kolor z intensywnie czerwonego na siny, niekiedy aż fioletowy. Na zewnętrznej ich powierzchni pokazują się dość liczne, płytkie, pionowe bruzdy. Może też wystąpić wyciek z pochwy. Wśród objawów rui możemy zaobserwować też niepokój loch, szybkie poruszanie się, intensywne szukanie kontaktu z innymi osobnikami, próby oddawania skoku na inne samice oraz podbijanie ich boków, obwąchiwanie, wydawanie charakterystycznych odgłosów (pohukiwanie) oraz spadek apetytu. Wobec człowieka i knura locha zachowuje się wówczas biernie, pozwala na dosiadanie, stawia uszy, nieruchomieje, przegina grzbiet do góry i rozstawia tylne kończyny. Należy pamiętać, że każda locha jest inna i w różny sposób może okazywać gotowość do krycia, a dość powszechnym błędem jest inseminowanie lochy niewykazującej pełnego odruchu tolerancji w stosunku do knura.
Czasami owulacja wraz z rują
Dokładne ustalenie początku rui jest najważniejszym elementem decydującym o skuteczności inseminacji. Około 24 godzin od początku rui następuje jej szczytowy okres z objawem pełnej tolerancji. To najwłaściwszy czas na wykonanie zabiegu. Owulacja, czyli moment, w którym komórki jajowe są uwalniane z pęcherzyków jajnikowych, występuje najczęściej po upływie 66–85% czasu trwania odruchu tolerancji. Czas trwania owulacji wynosi średnio 3 godziny. Komórki jajowe mogą być zapłodnione i rozwinąć się w zarodki tylko do 8 godzin po owulacji. Plemniki knura przeżywają w drogach rodnych samicy 24–36 godzin od momentu przeprowadzenia zabiegu inseminacji. Dlatego optymalny czas inseminacji to 12 godzin przed owulacją.Lochy, u których ruja występuje wcześniej po odsadzeniu, mają owulację w późniejszym okresie rui, zaś lochy wykazujące ruję później po odsadzeniu owulują wcześniej. Długi okres między odsadzeniem a wystąpieniem rui sprawia, że u takich zwierząt owulacja może występować równocześnie z pierwszymi objawami rujowymi, co oczywiście może wpływać ujemnie na płodność.
Przy rujach wczesnych (3–4 dni po odsadzeniu prosiąt) pierwsze krycie wykonujemy 24 godziny po zauważeniu objawów, a następne po kolejnych 12 godzinach. Przy rujach terminowych, występujących 5 dni po odsadzeniu prosiąt, pierwsze krycie przeprowadzamy 12 godzin po zauważeniu rui, następne po kolejnych 12 godzinach. Z kolei ruje późne, a więc występujące 7–10 dni po odsadzeniu, wymagają krycia natychmiastowego po zauważeniu objawów i powtórzenia go po około 12 godzinach.
r e k l a m a
Stymulowanie także podczas zabiegu
Najlepszym momentem do inseminacji jest znieruchomienie samicy w odpowiedzi na bliską obecność knura, co jest spowodowane przez bardzo silny skurcz mięśni, który samica może uzyskać tylko na 5–10 minut. Później następuje moment rozluźnienia trwający od 40 do 60 minut, który należy przeczekać, aby ponownie próbować przeprowadzić inseminację, jeśli nie udało się to za pierwszym razem. To bardzo istotne, ponieważ zewnętrznym objawom pobudzenia towarzyszy wzmożona perystaltyka, czyli ruchy robaczkowe macicy, przyspieszające przemieszczanie się plemników. W dużych chlewniach, w których inseminuje się w tym samym czasie grupę loch, należy robić to etapami – stymulować 2–3 sztuki, zainseminować je w optymalnym momencie i dopiero potem rozpocząć pobudzanie kolejnych.Również z uwagi na korzystną rolę perystaltyki macicy należy podczas wykonywania zabiegu podtrzymywać stan pobudzenia lochy, naciskając ręką grzbiet, a kolanem słabiznę, masując czy nawet dosiadając jej, jeśli jest taka możliwość. Podczas wykonywania zabiegu inseminacji należy wyeliminować wszelkie przyczyny niepokoju zwierząt, gdyż stres jest wrogiem płodności. Kateter należy wprowadzać delikatnie i powoli pod kątem 20°, kierując jego spiralne zakończenie po górnym sklepieniu pochwy. Wprowadza się go do momentu, gdy wyczuwa się wyraźny opór (kateter znajduje się wtedy przy zewnętrznym ujściu kanału szyjki macicy).
Po zdeponowaniu nasienia kateter wraz z podłączonym do niego zbiorniczkiem należy pozostawić jeszcze przez kilka minut w drogach rodnych samicy. Sprawi to, że nasienie nie wyleje się na zewnątrz. Loszki pobierają nasienie dużo wolniej, dlatego należy wykazać się cierpliwością i niczego nie przyspieszać na siłę.
Błędy po stronie człowieka
Na skuteczność pokryć wpływa wiele czynników. Przede wszystkim jest to właściwe żywienie przez cały cykl fizjologiczny w celu utrzymania odpowiedniej kondycji i regularnych rui, a także stosowanie flushingu w okresie odsadzenia prosiąt do momentu wystąpienia rui. Dostarcza on więcej energii i innych składników pokarmowych. Może być przygotowywany między innymi z mączki rybnej, dodatków mineralnych i witamin. Nie bez znaczenia jest także stosowanie odpowiedniego oświetlenia i wydłużenie w sektorze krycia dnia świetlnego do 16 godzin.Wśród przyczyn złych wyników w inseminacji loch, oprócz nieodpowiedniego rozpoznania optymalnego momentu krycia, jest także zbyt długie przetrzymywanie rozrzedzonego nasienia, zbytnie rozrzedzenie plemników, brak higieny podczas zabiegu oraz stres do 30 dni po inseminacji. Przed użyciem nasienia do inseminacji należy podgrzać do temperatury 35–37°C tylko te porcje, które będą natychmiast wykorzystane. Nie wolno podgrzanego nasienia ponownie schładzać.
Aby skuteczność kryć była wysoka, do rozrodu nie należy wybierać z miotu najcięższych loszek, gdyż na ogół mają one tendencję do otłuszczenia, co nie sprzyja użytkowaniu rozpłodowemu. Użytkowanie loszek należy rozpoczynać po osiągnięciu odpowiedniego rozwoju somatycznego, czyli nie wcześniej niż w 3.–4. rui.
