Nasze gleby są ubogie w próchnicę. Żeby zmienić tę niezdrową cechę, należy uprawiać nawozy zielone, które dostarczą niezbędne składniki pokarmowe i poprawią strukturę gleby. Jeżeli jesienią ubiegłego roku nie wysialiśmy roślin na zielony nawóz, teraz jest ku temu okazja. Staną się przedplonem dla warzyw uprawianych w późniejszym okresie.

Wyka na ciężkie

Pamiętajmy, by zachować zasadę zmianowania – nie należy uprawiać tych samych roślin albo z tej samej rodziny botanicznej w kolejnych latach. Dla przykładu: dla kapustowatych nie może być przedplonem gorczyca lub rzepak, podobnie jak uprawy grochu, fasoli czy bobu nie może poprzedzać żadna roślina z rodziny bobowatych. Jako przykład można polecić na gleby lekkie żyto – głęboko się korzeni, nie przeszkadza mu kwaśny odczyn gleby i wytwarza dużą masę zieloną. Wysiewamy w proporcji około 20 dag nasion na 10 m². Łubin żółty to roślina, która wytwarza dużą masę zieloną, ma głęboki system korzeniowy, dostarcza azotu glebie dzięki bakteriom brodawkowym wiążącym wolny azot z powietrza. Wysiewamy ją w proporcji 20 dag/10 m². Facelii błękitnej unikają szkodniki i tworzy ona dużą wiązkę korzeni dobrze penetrujących profil glebowy. Dodatkowym atutem jest jej miododajność.Gryka również jest rośliną fitosanitarną, miododajną o silnym wzroście. Facelii wysiewamy 2 dag na 10 m², gryki 10 dag na 10 m². Warto sięgnąć też po seradelę, która ma silny system korzeniowy z dużą ilością odrostów bocznych. Normą wysiewu jest około 10 dag nasion na 10 m².
Na glebach średnich oprócz tych wyżej wymienionych wysiewamy łubin wąskolistny, który jest rośliną szybko rosnącą, a jego system korzeniowy sięga stosunkowo głęboko w profil glebowy, dobrze go penetrując. Normą wysiewu jest 20 dag/10 m². Gorczyca jest rośliną uniwersalną i często stosowaną na zielony nawóz. Jest fitosanitarna, odporna na spadki temperatur, a także przymrozki do –5°C. Jej norma wysiewu to 3 dag/10 m². Bardzo dobrą rośliną na zielony nawóz jest peluszka, która podnosi strukturę gleby. Wysiewamy 25 dag na 10 m².
W przypadku gleb ciężkich na zielony nawóz nadaje się bobik, którego system korzeniowy jest bardzo głęboki, dobrze penetrujący profil glebowy. Norma wysiewu to 20 dag/10 m². Drugą rośliną, która doskonale się sprawdza na glebach zwięzłych, jest wyka jara. Szybko rośnie, a także głęboko się korzeni. Wysiewamy ją w ilości 20 dag/m². Wymienione rośliny można wysiewać pojedynczo, a także w postaci mieszanek.

Do trzech lat po przyoraniu

Rośliny na przyoranie bądź przekopanie muszą spełniać kilka warunków, m.in. muszą w krótkim czasie dawać dużą ilość zielonej masy, mieć możliwie jak najgłębiej sięgający system korzeniowy, wykazywać dużą odporność na niskie temperatury, a także suszę. Ważne jest również, by charakteryzowały się działaniem fitosanitarnym, czyli by ich wydzieliny korzeniowe wpływały na ograniczanie występowania organizmów szkodliwych, a jednocześnie pobudzały rozwój fauny pożytecznej. Biomasa uzyskana po przyoraniu zielonych nawozów ulega procesom mineralizacji oraz humifikacji. Podczas mineralizacji uwalniane są mikro- i makroelementy. Humifikacja to proces próchniczotwórczy. Rośliny te pobierają z głębokich warstw gleby składniki pokarmowe, które zostały wypłukane, i wbudowują je we własne tkanki. Gdy je przyoramy, składniki te staną się częścią odżywczą gleby dostępną dla roślin uprawnych przez najbliższe trzy lata. Poza tym głęboki system korzeniowych roślin na zielony nawóz pomaga stworzyć lepszą strukturę gleby, poprawia właściwości cieplne, a także wodno-powietrzne. Szczególnie polecane są rośliny bobowate, które wiążą wolny azot z powietrza, wzbogacając glebę w ten składnik.

Małgorzata Wyrzykowska