Co prawda przy założonym stosowaniu azotu w ilości do 120 kg N/ha nie ma sensu dzielić azotu na trzy dawki bo obniży to plon, to faktem jest, że ta trzecia dawka wyraźnie poprawia zawartość białka i glutenu.

Ma to znaczenie w sezonach mokrych

Poziom glutenu w ziarnie zbóż jest wartością zakodowaną w genach odmian, ale ulega w praktyce sporym wahaniom i te parametry podkręci w ziarnie aplikacja azotu w czasie kłoszenia. Jakość ziarna pszenicy zależy od szybkości akumulacji azotu i węglowodanów w wypełniającym się ziarniaku. Pamiętajmy, że w latach suchych reakcja plonotwórcza pszenicy na nawożenie azotem jest niska, a redystrybucja azotu z organów wegetatywnych do ziarna przyspiesza, a tym samym zawartość białka w ziarnie i tak będzie dobra.
Natomiast w sezonach mokrych nawożenie azotem zwiększa plon ziarna i dzielenie dawki na więcej porcji jest bardziej uzasadnione. W takich warunkach może dojść do mniejszej koncentracji białka i właśnie wtedy znaczenia nabiera korekta nawożenia azotem z dawką na kłos, dla jakości.

Nawet dwie dawki azotu

Jak dokarmiać kłosy w praktyce? W zaleceniach intensywnych technologii znaleźć można prosty przepis – stosujemy na kłos azot w ilości 10 kg N na każdą spodziewaną tonę ziarna. W praktyce kierować się trzeba rozsądkiem, bo to bardzo duża porcja i w naszym klimacie nie do końca uzasadniona. Przy bardzo wysokich spodziewanych plonach kłos można żywić dwa razy – raz w fazie kłoszenia i drugi szybko po kwitnieniu. W pierwszej (w okresie kłoszenia) w formie stałej saletrzanej (o ile warunki pogodowe dla rozwoju pszenicy są idealne i po aplikacji wystąpią opady przemieszczające azot w zasięg korzeni) można dać od 40 do 60 kg N/ha. W drugiej dawce (w okresie po kwitnieniu) azot na kłos najlepiej zastosować dolistnie w formie 4–5% roztworu mocznika (zaaplikujemy tym sposobem do 8 kg N/ha).
Uzasadnione może być opóźnienie żywienia kłosa dawką azotu w formie stałej (zaraz po kwitnieniu) na bardzo dobrych stanowiskach i przy doskonałych warunkach wilgotnościowych. Przy słabszych warunkach wilgotnościowych azot do żywienia kłosa trzeba podać wcześniej – na początku liścia flagowego lub gdy wyczuwamy grubiejące kłosy w pochwach liściowych.

Korzystna biostymulacja

Parametry jakościowe ziarna może poprawić stosowanie dolistne biostymulatorów zawierających pierwiastki funkcyjne. Pierwiastkiem, który wg licznych badań korzystnie oddziałuje na poziom glutenu, jest krzem. Kluczowe jest prawdopodobnie to, że krzem zmniejszając parowanie wody z roślin i aktywując funkcje liści w warunkach narastającego stresu wodnego, poprawia jednocześnie gospodarkę roślin azotem i mikroelementami.
Tolerancję roślin na stresy podnoszą także inne pierwiastki funkcyjne (tytan i selen), a także związki organiczne wykorzystywane w biostymulatorach. Ich stosowanie w czasie dokarmiania dolistnego w okresie kłoszenia pszenicy (razem z azotem, siarką i magnezem oraz fosforem) optymalizuje warunki nalewania ziarna i stymuluje wzrost zawartości azotu w ziarnie.

Marek Kalinowski