YSpadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki), małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:
r e k l a m a
wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Tak wskazuje art. 1008 k.c. Przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu. Co istotne, zstępni wydziedziczonego zstępnego (np. wnuczęta) są uprawnieni do zachowku, chociażby przeżył on spadkodawcę.Należy podkreślić, że spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w wyroku z dnia 23 marca 2018 r. (sygn. akt: I CSK 424/17) orzekł, że dzieci, które nie wypełniają obowiązków rodzinnych – nie wspierają ojca w potrzebie, mogą zostać wydziedziczone, nawet jeśli spadkodawca przyczyniał się do powstania konfliktu rodzinnego.
Natomiast Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 5 kwietnia 2018 r. (sygn. akt: I ACa 1095/17) doszedł do wniosku, że niedopełnianie obowiązków rodzinnych musi mieć charakter uporczywy, aby mogło stanowić podstawę do wydziedziczenia testamentowego. Chodzi tutaj zarówno o cechę postępowania uprawnionego (wielokrotność, długotrwałość, nieustanność), jak i jego nastawienie psychiczne (upór, zatwardziałość, zła wola) (…). Zdaniem NSA, kluczowa dla możliwości wydziedziczenia z powodu niedopełnienia obowiązków rodzinnych jest także kwestia winy (odpowiedzialności) za zaistniałą sytuację. W ocenie sądu, jeśli – co w praktyce częste – ktoś zrywa kontakty z rodziną, nie może później wydziedziczyć z powodu braku więzów (...).
Jeżeli chce Pani wydziedziczyć syna, powinna Pani sporządzić testament i zawrzeć w nim klauzulę dotyczącą wydziedziczenia, podając przyczynę. ●
