Akurat te gatunki na cele paszowe najlepiej jest uprawiać w czystym siewie. Roślin do uprawy w międzyplonach jest wiele i bardzo dobrze udają w mieszankach, a najlepszymi mieszankami są te z udziałem bobowatych. Dziś rozpoczynamy cykl porad dotyczących uprawy międzyplonów, a na początek przypomnimy ważne zasady wyboru gatunków, uprawy i podstawowej agrotechniki międzyplonów.
r e k l a m a
Dobór roślin i skład mieszanek
międzyplonowych powinien uwzględniać planowane zmianowanie i cele stawiane międzyplonom. W wielu gospodarstwach głównym celem będzie poprawa właściwości gleby i uzupełnienie deficytowej materii organicznej, w innych podreperowanie rezerw paszowych dla zwierząt. Jeżeli uprawiamy międzyplony w ramach pakietów rolnośrodowiskowych trzeba też przestrzegać przypisanym temu reguł w zakresie terminów siewu i zbioru oraz zasad użytkowania. Jeżeli nie korzystamy z tego typu płatności nie musimy przestrzegać niektórych reżimów agrotechnicznych i uprawiać poplony jednogatunkowe.
Międzyplony mogą przynieść wiele korzyści, ale pamiętajmy o pewnych przeciwskazaniach dotyczących wyboru roślin do takiej uprawy. Zły, nieświadomy wybór gatunków, albo świadome okazjonalne zakupy nasion mogą być przyczyną i to na długie lata. Naganna jest uprawa w międzyplonach roślin kapustowatych w gospodarstwach z dużym udziałem w strukturze zasiewów rzepaku. Można w takim zmianowaniu sprowadzić na długie lata kiłę kapusty.
Podobne przeciwskazania dotyczą wyboru międzyplonów w gospodarstwach z dużym udziałem zbóż – wystrzegać się należy uprawy międzyplonowej zbóż. Grozi to dużym nasileniem chorób podstawy źdźbła. I najważniejsza zasada – materiał siewny międzyplonów kupujmy z pewnego źródła, u sprawdzonego sprzedawcy i w oryginalnym opakowaniu z deklarowanymi parametrami jakości.
Agrotechnika przedsiewna i nawożenie
są bardzo podobne dla wszystkich rodzajów międzyplonów. Zaraz po zbiorze przedplonu (zbóż) należy szybko wykonać płytką orkę na 8-10 cm (lemieszowym pługiem podorywkowym lub taniej i szybciej – pługiem talerzowym) lub spulchnić glebę glebogryzarką, doprawić agregatem z wałem strunowym na głębokość 2-3 cm dla nasion drobnych lub 4-6 cm dla nasion grubych. Szybka uprawa pożniwna ochroni zapasy wody glebowej, które i tak są w tym okresie zwykle skąpe.
Na ściernisko jeszcze przez przed wykonaniem orki (lub innej uprawki pożniwnej) należy zastosować nawożenie. Takim standardem pod międzyplon ścierniskowy jest zastosowane 30-40 kg P2O5 i 60-80 kg K2O na hektar oraz 40- 60 kg N — połowę przed siewem a resztę w trakcie wegetacji poplonu. Przy siewie bobowatych z nawożenia azotem można zrezygnować lub zastosować symboliczną dawkę 20 kg N/ha. Tak naprawdę bobowate powinny być składnikiem każdej mieszanki międzyplonowej. Jeżeli planowana jest uprawa później sianych poplonów warto od razu zastosować wyższe dawki fosforu, a na mocnych glebach również potasu, które pokryją potrzeby rośliny zaplanowanej do uprawy po zbiorze międzyplonu.
Prawie wszystkie międzyplony można wysiewać siewnikiem w rzędy 10-15 cm. Można też zastosować specjalne siewniki poplonowe. W praktyce niektórzy wykorzystują do siewu międzyplonów nawet rozsiewacze nawozów. Po takim siewie trzeba wjechać z broną lekką. Jeszce lepiej taki zasiew rzutowy jest przywałować.
r e k l a m a
Gotowe mieszanki międzyplonowe
ma w ofercie wiele renomowanych firm nasiennych. Co ważne, można je zobaczyć i ocenić na poletkach demonstracyjnych na Dniach Pola. Firmy komponują mieszanki poplonowe o specjalnych właściwościach. Są mieszanki międzyplonów rekomendowanych przez uprawą zbóż, przed uprawą okopowych, mieszanki na cele paszowe itd. Z punktu widzenia możliwości zebrania opłacalnego plonu i wykorzystania go w żywieniu bydła mlecznego można polecić zasiew: kukurydzy, kapusty pastewnej, traw (życica wielokwiatowa, życica mieszańcowa, życica westerwoldzka), strączkowych w mieszankach (wyki + groch siewny pastewny + bobik + gatunki niemotylkowate), słonecznika (w mieszankach ze strączkowymi na bezpośrednie skarmianie zielonki lub na kiszonkę), seradeli (w mieszankach z różnymi komponentami na zielonkę lub w siewie czystym – wypasanie) i facelii (w mieszankach, rzadziej w siewie czystym).
Pamiętajmy o dobrym dopasowaniu gatunków i odmian roślin polonowych do stanowiska. Na glebach lekkich zaleca się wysiewać: facelię, łubin żółty, seradelę, na glebach średnio zwięzłych: grykę, groch pastewny, łubin wąskolistny, słonecznik, rzodkiew oleistą, wykę ozimą. Natomiast na glebach ciężkich: bobik, kapustę pastewną, wykę jarą.
Ważny jest dobór gatunków do planowanego terminu siewu. Biorąc pod uwagę długość okresu wegetacji poszczególnych gatunków międzyplonowych (czas od siewu do zbioru opłacalnego plonu), rośliny do uprawy w międzyplonach można podzielić na trzy grupy:
Zobacz także
wczesnego siewu, czyli o długim okresie wegetacji (ponad 80 dni): kukurydza, kupkówka pospolita, kapusta pastewna, rzepa ścierniskowa – powinny być zasiane do końca II dekady lipca,
średniowczesnego siewu, o średniej długości okresu wegetacji (60 – 80 dni): łubiny (żółty i wąskolistny), wyka jara i ozima, groch siewny, seradela, życica westerwoldzka, życica wielokwiatowa, słonecznik – wysiew do końca lipca,
późnego siewu, o krótkim okresie wegetacji (45 – 60 dni), szybko rosnące po wschodach: rzodkiew oleista, gorczyca biała, facelia – wysiewa się najpóźniej do połowy sierpnia.
Na stronach 18-19 przedstawiamy rady i sugestie doświadczonego rolnika. Krzysztof Sturlis z miejscowości Maszewy (woj. warmińsko-mazurskie) uprawia poplony od 10 lat. Zaczynał od najprostszego poplonu – gorczycy. Dziś jest ekspertem i samodzielnie komponuje złożone mieszanki międzyplonowe.
