Dużym problemem dla hodowcy stają się patologiczne obrzęki wymienia, które mogą występować nawet przez kilka miesięcy bardzo utrudniając produkcję i pozyskiwanie mleka.
Przyczyny powstawania obrzęku nie są jednoznaczne, niemniej wśród czynników sprzyjających obrzękowi wymienia się: przebieg porodu, zatrzymanie łożyska, zapalenia macicy oraz błędy żywieniowe, nadmiar białka w dawce pokarmowej oraz wysokie stężenie potasu i sodu. Zbyt dużo tych pierwiastków prowadzi do gromadzenia się znacznych ilości wody w komórkach organizmu, tak więc również w wymieniu.
Na skutek nagromadzenia się różnorodnych płynów w przestrzeniach śródmiąższowych tkanek wymienia zaczyna powstawać obrzęk. Zaburzony zostaje przepływ krwi tętniczej i żylnej ze względu na różnicę ciśnienia i nagromadzenie się chłonki, poprzez słaby jej odpływ naczyniami żylnymi. Wymię staje się nabrzmiałe, niejednokrotnie bolesne, a jego napięta skóra łatwo ulega urazom mechanicznym. I to właśnie sam obrzęk oraz towarzysząca mu bolesność utrudniają dój. Spuchnięte wymię ma też predyspozycje do mastitis czy zapalenia skóry. W zaawansowanych przypadkach obrzęk obejmuje nie tylko wymię, ale również podbrzusze i może sięgać nawet do mostka.
Dość często obrzęk wymienia ustępuje samoistnie bez konieczności leczenia, jednak w niektórych wypadkach konieczne jest podjęcie odpowiedniej terapii, którą należy zastosować, gdy zachodzi ryzyko uszkodzenia więzadeł wymieniowych ze względu na skalę obrzęku, jeśli obrzęk przed porodem prowadzi do wyciekania mleka co najmniej z jednego strzyka, a także, gdy objawy ustępują bardzo powoli i istnieje ryzyko, że obrzęk będzie utrzymywał się przez dłuższy czas.
Podstawą leczenia obrzęku są leki moczopędne. W terapii stosuje się również preparaty wapniowe oraz sterydowe. Pierwiastkom zaleca się 3–4-krotne dojenie przez pierwszych kilka dni. Dobre efekty i wyraźną ulgę zwierzętom przynosi masaż po każdym udoju i wcieranie balsamów, żeli o zapachu mięty, które schładzają wymię i ściągają opuchliznę. Takich preparatów na rynku mamy bogatą gamę. Pamiętać jednak trzeba, by nie stosować maści jodowo-kamforowej, która rozgrzewa wymię i zaostrza proces chorobowy. Jeśli wymię jest duże, a strzyki małe, to krowę trzeba doić ręcznie. Kiedy obrzęk jest bolesny, a podjęte przez nas działania nie przynoszą poprawy należy wezwać lekarza weterynarii, który poda krowie leki przeciwbólowe, znieczulające oraz oksytocynę w celu opróżnienia wymienia.
