Do często uprawianych międzyplonów ozimych należą mieszanki wyki ozimej z inkarnatką i życicą wielokwiatową, żyta, żyta z wyką ozimą, pszenżyta z wyką ozimą, a także żyta z rzepakiem czy inkarnatki z żytem i wyką. Tradycyjnym międzyplonem ozimym jest po prostu żyto.
r e k l a m a
Mieszanki do celów specjalnych
Świętem dla rolników zainteresowanych uprawą różnych międzyplonów są zawsze Dni Pola organizowane w Spytkówkach przez firmę DSV. Tak też było w czerwcu br., gdzie wszelkie detale roślin wchodzących w skład różnych mieszanek na międzyplony oraz nowości proponowane na sezon 2021 omawiał Jerzy Trościanko – menedżer ds. produktu i handlu firmy DSV Polska. Te nowości to m.in.: wieloletnia mieszanka Country 2048 na bardzo suche stanowiska, z dużą zawartością kostrzew i kupkówki do użytkowania kośnego lub kośno-pastwiskowego; Country 2054 – dwuletnia mieszanka traw z koniczynami przeznaczona na średnie i dobre stanowiska; Country 2061 – mieszanka lucerny z trawą, przeznaczona na stanowiska suche.
– Mamy kilkanaście gotowych dobrze skomponowanych mieszanek międzyplonowych, które staramy się podać rolnikom na tacy – mówi Jerzy Trościanko. – Rolnik właściwie powinien wiedzieć przy ich wyborze tylko to, co zamierza po nich siać później. Np. mieszanka N-Fixxx jest dedykowana pod zboża i dla rolników, którzy nie utrzymują bydła. Ponad 70% jej składu w poroście to rośliny motylkowe i jest to mieszanka, która w pewnym sensie po zaoraniu zastąpi nam obornik. BetaMaxx 50 to mieszanka dedykowana pod buraki cukrowe zawierająca w składzie m.in.: facelię, len oleisty, owies szorstki, groch pastewny, ramtil, wykę jarą, seradelę, koniczynę aleksandryjską i łubin gorzki.
Mieszanka gorzowska
W Spytkówkach różnych mieszanek o różnym przeznaczeniu było mnóstwo. Nie zabrakło oczywiście sztandarowego produktu – firmowej mieszanki gorzowskiej wyznaczającej standard dla międzyplonów ozimych na cele paszowe. Pamiętajmy, że międzyplony ozime wymagają starannej uprawy przed siewem, optymalnego nawożenia oraz niezbyt późnego siewu.
Firma DSV zaleca wysiew mieszanki gorzowskiej na przełomie sierpnia i września i zbiór wiosną, najczęściej w pierwszej dekadzie maja. Część rolników wysiewa mieszankę gorzowską wcześniej, w połowie sierpnia a nawet wcześniej, licząc na pokos jesienny i wiosenny. Jak zaznaczył Jerzy Trościanko, ostatni rok był nietypowy i sprzyjał takim założeniom. Zna rolników, którzy na wcześniejszym siewie wygrali. Zbierali jesienią dwa pokosy (pod koniec września i w listopadzie) i trzeci wiosną w maju. Oczywiście tak sprzyjające warunki nie są normą.
Zebraną zielonkę mieszanki gorzowskiej można przeznaczyć na bieżące żywienie przeżuwaczy, na sianokiszonkę lub siano. Po sprzątniętym pokosie można przejść do uprawy roślin w plonie wtórym (kukurydza, soja, ziemniaki) albo ponownie zasilić życicę dawką 60–70 kg N/ha, aby w połowie sierpnia zebrać kolejny pokos, a po nim przygotować stanowisko pod oziminy.
r e k l a m a
Poznańska i swojecka
Mieszanka poznańska może być uprawiana w sroższych warunkach niż gorzowska, gdzie jest ryzyko wymarzania życicy wielokwiatowej. Mieszanka taka składa się wg różnych źródeł z: wyki ozimej – 40–50 kg/ha + inkarnatki – 20 kg/ha + życicy trwałej – 16 do 20 kg (przy czym norma dla odmian diploidalnych to 10–12 kg, a tetraploidalnych 16–20 kg/ha). Przy wysiewie w końcu sierpnia mieszanka ta daje duże plony zielonki w następnym roku. Pierwszym zabiegiem wiosną, możliwie jak najwcześniej, jest nawożenie azotowe w dawce do 60 kg N/ha. Termin zbioru mieszanki zależy od naszych preferencji i pogody, a wyznacza go także kwitnienie wyki.
Najbardziej odporną na mrozy jest mieszanka swojecka, ale wymaga dość żyznych stanowisk. Nie ma w jej kompozycji wrażliwych życic. Mieszanka swojecka składa się z: wyki ozimej – 40 kg/ha + inkarnatki – 20 kg/ha + żyta – 60 kg/ha. Inkarnatkę i wykę ozimą należy wysiać w połowie sierpnia, a żyto należy dosiać w 15–20 dni później, aby przy szybszym kiełkowaniu i wzroście nie przygłuszyło wcześniej wysianych roślin.
Żyto lub żyto z wyką
Przy uprawie żyta w międzyplonie ozimym na paszę duże znaczenie ma dobór odmian. Bardziej przydatne na paszę są odmiany typu zielonkowego, charakteryzujące się większą odpornością na choroby i wczesną suszę wiosenną oraz dobrze wykorzystujące wodę jesienną i zimową. Poza tym wyróżniają się wczesnym wznawianiem wegetacji wiosną i dobrym przyrostem biomasy przy niższych temperaturach powietrza. Na rynku nasiennym są interesujące odmiany żyta typu zielonkowego, które na międzyplony ozime na pasze nadają się idealnie.
Warunkiem uzyskania wczesną wiosną dobrej paszy objętościowej jest wysiew takiego międzyplonu w ilości ok. 170–180 kg/ha ziarna do 10 września. Żyto można też uprawiać w wielu wariantach mieszanek dwuskładnikowych, a rekomendowanym partnerem jest wyka ozima (w ilości np. 80–90 kg/ha ziarna żyta + 60–70 kg/ha nasion wyki ozimej).
