Pomysł na rozpoznawanie potrzeb w terenie zrodził się w 2020 roku. Oficjalnie projekt wystartował w kwietniu 2021 roku.
– Już od dawna zauważany jest w straży trend, że kadra zarządzająca i w ogóle członkowie OSP się starzeją. A bardzo potrzeba młodych liderów i młodzieży zaangażowanej w działania OSP. Natomiast popularność młodzieżowych drużyn pożarniczych, które są silnikiem OSP i których członkowie mają kiedyś zasilać szeregi, spadła. Może ze względu na powszechność Internetu. Dzieciaki trudno przekonać do działań. Młodzieżowe czy żeńskie drużyny nie są wyjątkiem na mapie Polski. Ale widzimy, że wielu członków młodzieżowych drużyn nie zostaje później w „dorosłej” OSP. Chcielibyśmy ich zmobilizować nie tylko do zostawania, ale też pełnienia ważnych funkcji w zarządach – mówi Monika Makuch, koordynatorka promocji i komunikacji w projekcie OSP Potencjał Młodych.
Dawniej była członkinią młodzieżowej drużyny pożarniczej we Włynkowie pod Słupskiem, teraz jest jej opiekunką i członkinią zespołu projektowego.
Ankieta prawdę powie
Projekt realizowany jest przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych RP z warszawskim stowarzyszeniem Klon/Jawor. Obie instytucje są grantobiorcami w ramach programu Aktywni Obywatele, w którym dotacje pochodzą z Funduszy EOG. Są one formą pomocy zagranicznej przyznawanej przez Islandię, Norwegię i Lichtenstein, czyli państwa, które nie należą do Unii Europejskiej, ale korzystają z jej rynków wewnętrznych.
Wiosną odbyła się konferencja inaugurująca z udziałem interesariuszy projektu, w której jednym z uczestników był druh Marcin Topór, autor słynnej już akcji #gaszynchallenge. Gościem konferencji była też najlepsza drużyna pożarnicza w Polsce, czyli grupa młodych z Samborowic pod Raciborzem. A potem autorzy projektu ruszyli do badań środowiskowych.
– Wysłaliśmy ankiety – dobrze ponad tysiąc – do zarządów i do młodzieży do 26. roku życia. Wysyłaliśmy ją przez Internet, ale docieraliśmy też bezpośrednio do badanych. Zainteresowani byliśmy osobami już jakoś związanymi ze strażą i rozważającymi wstąpienie do niej. W ankietach chcieliśmy zbadać potrzeby i warunki, w jakich działają respondenci. Wyniki są opracowywane i czekają na publikację – mówi Monika Makuch.
Szkoła Liderów z myślą o młodych
Jednak centralnym punktem projektu będzie Szkoła Liderów OSP. Rekrutacja do niej odbędzie się jesienią tego roku. Realizatorzy projektu chcą wyłonić z terenu całej Polski pięćdziesiąt jednostek, z których w Szkole mają uczestniczyć po dwie osoby je reprezentujące – członek młodzieżowej drużyny pożarniczej albo jakaś inna osoba młoda z jednostki w wieku do 25 lat i opiekun drużyny albo ktoś z dorosłych z dłuższym stażem. Rekrutowane będą przede wszystkim osoby, które „wykażą się cechami liderskimi i pierwszymi sukcesami w działalności”.
Szkoła Liderów ma być przedsięwzięciem przypominającym znaną od lat polskim społecznikom Szkołę Liderów Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, kształcącą przywódców wiejskich lokalnych społeczności. W zespole projektu jest nawet jeden absolwent tej szkoły.
– Póki co, Szkoła Liderów OSP będzie przedsięwzięciem pilotażowym. Przewidujemy, że uczestnicy będą odbywać szkolenia, warsztaty, wizyty studyjne we wzorcowych jednostkach. Jesteśmy trochę ograniczeni przez pandemię, trudno nam zaplanować, jak będą odbywać się te szkolenia. Chcemy postawić przede wszystkim na doradztwo eksperckie z zarządzania jednostkami i zasobami ludzkimi, doradztwo formalnoprawne, mentoring, coaching. Chcielibyśmy uczyć technik, dzięki którym łatwiej będzie mobilizować młodzież do przejmowania części decyzyjnych obszarów w jednostkach. Na pewno będziemy zatrudniać najlepszych ekspertów w tych dziedzinach. Ale pandemia sprawia, że plan jest bardziej elastyczny – wyjaśnia koordynatorka.
Program przewiduje cztery zjazdy. W jego punktach znalazły się „zarządzania w organizacji pozarządowej (m.in. podstawy prawnofinansowe, budowanie zespołów), wspieranie i rozwój umiejętności liderskich, komunikacyjnych i informacyjnych oraz podnoszenie standardów zarządzania i oferty animacji kulturalnej”. Ważną częścią projektu będzie też poradnik dla młodych liderów OSP, który ma być z jednej strony bazą wiedzy, a z drugiej – inspiracją dla nich.
– Podejrzewamy, że zainteresowanie Szkołą Liderów OSP będzie dużo większe niż nasze projektowe możliwości. Poradnik ma być lekarstwem na to. Będzie dostępny w Internecie i będą mogli z niego skorzystać za darmo wszyscy poszukujący informacji. Znajdą tam szerszą wiedzę, niż ta, która będzie dostępna podczas szkoleń – mówi Monika Makuch.
Realizacja projektu przewidziana jest do sierpnia 2023 roku. Budżet wynosi 132 500 euro. Żeby zapisać się do niego, należy śledzić stronę ZOSP RP – formularz pojawi się jesienią. Aby być absolutnie na bieżąco z projektem, warto odwiedzać też jego profil na Facebooku: OSP – Potencjał Młodych.
Karolina Kasperek
