XOdziedziczyłam z kuzynami po dziadku zadłużone gospodarstwo rolne. Mam pytanie o długi związane z tym gospodarstwem oraz o zasady działu spadku. Czy możemy dokonać podziału gospodarstwa? Czy może prowadzić je tylko jeden z nas? Wszyscy spadkobiercy są rolnikami indywidualnymi.
YWedług art. 1081 Kodeksu cywilnego, odpowiedzialność za długi spadkowe związane z prowadzeniem gospodarstwa rolnego ponosi od chwili działu spadku spadkobierca, któremu to gospodarstwo przypadło, oraz spadkobiercy otrzymujący od niego spłaty. Każdy z tych spadkobierców ponosi odpowiedzialność w stosunku do wartości otrzymanego udziału. Odpowiedzialność za inne długi ponoszą wszyscy spadkobiercy na zasadach ogólnych.
Oczywiście spadkobiercy mogą dokonać działu spadku. Według art. 1070 k.c., w razie podziału gospodarstwa rolnego, które należy do spadku, stosuje się odpowiednio przepisy o podziale gospodarstw rolnych przy zniesieniu współwłasności. Zatem spadkobiercy mogą dokonać działu spadku obejmującego podział gospodarstwa na podstawie umowy w formie aktu notarialnego. Jeżeli nie dojdą do porozumienia, mogą skierować sprawę do sądu. Wtedy mają zastosowanie przepisy dotyczące zniesienia współwłasności gospodarstwa rolnego.
Według art. 213 k.c., jeżeli zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego przez podział między współwłaścicieli byłby sprzeczne z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej, sąd przyzna gospodarstwo temu współwłaścicielowi, na którego wyrażą zgodę wszyscy współwłaściciele.
Przyznanie przez sąd gospodarstwa rolnego następuje z uwzględnieniem przepisów ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. W świetle art. 214 k.c., w razie braku zgody wszystkich współwłaścicieli sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który je prowadzi lub stale w nim pracuje, chyba że interes społeczno-gospodarczy przemawia za wyborem innego współwłaściciela. Jeżeli warunki te spełnia kilku współwłaścicieli albo jeżeli nie spełnia ich żaden ze współwłaścicieli, sąd przyzna gospodarstwo rolne temu z nich, który daje najlepszą gwarancję jego należytego prowadzenia.
Warto także dodać, że w świetle artykułu 217 k.c., współwłaściciel, który w wyniku zniesienia współwłasności otrzymał gospodarstwo rolne, a wchodzące w skład tego gospodarstwa nieruchomości rolne zbył odpłatnie przed upływem pięciu lat od chwili zniesienia współwłasności, jest obowiązany wobec współwłaścicieli. Oznacza to, że powinien wydać pozostałym współwłaścicielom, którym przypadły spłaty niższe od należnych, korzyści uzyskane z obniżenia spłat, proporcjonalnie do wielkości ich udziałów. Chyba że celem zbycia jest zapewnienie racjonalnego prowadzenia tego gospodarstwa. ●
