XKilka miesięcy temu zmarł mój brat. Byliśmy współwłaścicielami gospodarstwa rolnego odziedziczonego po rodzicach. Brat nie założył własnej rodziny, więc tylko ja będę po nim dziedziczył. Na gruntach wchodzących w skład naszego gospodarstwa jest służebność przesyłu. Obaj podpisaliśmy akt notarialny o jej ustanowieniu. Czy po śmierci brata coś trzeba w sprawie tej służebności zrobić? Czy trzeba będzie sporządzić nowy akt?
YZgodnie z art. 305[1] Kodeksu cywilnego, nieruchomość można obciążyć na rzecz przedsiębiorcy, który zamierza wybudować lub którego własność stanowią urządzenia służące do doprowadzania lub odprowadzania płynów, pary, gazu, energii elektrycznej, prawem polegającym na tym, że przedsiębiorca może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, zgodnie z przeznaczeniem tych urządzeń. Służebność przesyłu, podobnie jak służebność gruntowa, jest przypisana do nieruchomości, a nie do jej właściciela.
Służebność przesyłu od służebności gruntowych odróżnia to, iż ustanawia się ją na rzecz przedsiębiorcy niebędącego właścicielem innej nieruchomości (władnącej), a od służebności osobistej różni się ona tym, iż nie jest związana nierozerwalnie z osobą uprawnionego.
Ten stan rzeczy jest trwały. Każdy aktualny właściciel nieruchomości (w tym spadkobiercy zmarłego właściciela) musi respektować jej obciążenie służebnością. Śmierć jednego ze współwłaścicieli nieruchomości nie ma znaczenia dla dalszego istnienia służebności ani nie powoduje konieczności zawarcia kolejnej umowy i złożenia oświadczenia w formie aktu notarialnego.
W myśl art. 305[3] § 2 k.c., służebność przesyłu wygasa najpóźniej wraz z zakończeniem likwidacji przedsiębiorstwa. Do służebności przesyłu stosuje się odpowiednio przepisy o służebnościach gruntowych, a więc służebność taka wygaśnie także wskutek jej niewykonywania przez 10 lat. Ponadto może być zniesiona przez sąd w przypadkach określonych w art. 294 i 295 k.c. W myśl pierwszego z tych przepisów właściciel nieruchomości obciążonej (służebnością przesyłu) może się tego domagać za wynagrodzeniem, a podstawową przesłanką takiego żądania jest szczególna dla niego uciążliwość służebności.
Natomiast zgodnie z art. 295 k.c., właściciel nieruchomości obciążonej może zwrócić się do sądu o zniesienie służebności przesyłu bez wynagrodzenia, gdy służebność utraciła dla nieruchomości władnącej (przedsiębiorstwa przesyłowego) wszelkie znaczenie.
Ponadto przedsiębiorstwo przesyłowe może zrzec się służebności. Stosownie do art. 246 § 1 k.c., jeżeli uprawniony zrzeka się ograniczonego prawa rzeczowego, prawo to wygasa. Oświadczenie o zrzeczeniu się prawa powinno być złożone właścicielowi nieruchomości obciążonej.
Zgodnie z art. 246 § 2 k.c., jeśli prawo było ujawnione w księdze wieczystej, do jego wygaśnięcia potrzebne jest wykreślenie prawa z księgi wieczystej. am
