Większość roślin uprawnych preferuje lekko kwaśne podłoże umożliwiające przyswajanie składników pokarmowych. Zachodzi więc pytanie, czy gatunki kwasolubne urosną na podłożu o wyższym pH i odwrotnie. Urosną, ale nie będą tak okazałe. Większość roślin warzywnych najlepiej rośnie i plonuje na glebie o pH 6–7, a przy odczynie pH poniżej 5 rozwój roślin jest ograniczony ze względu na słabe pobieranie makro- i mikroelementów. Jesienią można dostosować nawozy do potrzeb.
Kto co lubi
Do roślin użytkowych, które dobrze czują się na glebie o pH poniżej 6,5, należą: brokuły, kapusta, pomidory, chrzan, szczaw, żurawina, borówka amerykańska, brusznica. Rośliny ozdobne czujące się dobrze w tym środowisku to m.in. różaneczniki, azalie, pierisy, kalmie, wrzośce, magnolie, żarnowiec, enkiant oraz kiścień. Gleby neutralne, o pH 6,6–7,2 preferują takie rośliny warzywne, jak: fasola, groch cebula, kalafior, koper, marchew, papryka, pietruszka, burak liściowy, kalarepa, bób, rabarbar czy rzodkiewka. Z roślin ozdobnych takie podłoże odpowiada: różom, tamaryszkowi, głogom, tawule japońskiej, pięciornikowi oraz lilakom. Pozostają jeszcze gleby zasadowe, o pH powyżej 7,2, które są odpowiednie do uprawy m.in.: winorośli, orzecha włoskiego, laskowego, brzoskwini, gruszy i jabłoni. Wśród roślin ozdobnych warto wymienić: budleje, złotokap, dyptam, kosodrzewinę, sosnę czarną, juki, zawilce, ciemierniki, cisy i bukszpany. Obserwacja roślin rosnących w naszym otoczeniu daje pewne informacje, które warto zapamiętać. Fiołek trójbarwny czy koniczyna polna są roślinami wskaźnikowymi gleby kwaśnej, podobnie jak bujnie i zdrowo rosnące różaneczniki i inne wrzosowate. Mak polny wskazuje na glebę zasadową bądź neutralną. Bardzo ciekawą rośliną pod tym względem jest hortensja ogrodowa. Jeśli nie jest zasilana nawozami zmieniającymi odczyn, na podłożu zasadowym kwiaty są koloru różowego. Gdy mają kolor niebieski, rosną na glebie kwaśnej.
Wapno czy kwaśny torf
Późne lato i jesień, czyli czas po zbiorach roślin użytkowych, są najlepszym okresem, by wykonać zabiegi odkwaszające lub zakwaszające. Niestety, nie dają one trwałego efektu i trzeba je powtarzać, ponieważ odczyn gleby zawsze powróci do stanu pierwotnego. Najczęściej do podniesienia wartości pH stosuje się wapno rolnicze, nawozy wapniowe czy kredę mieloną, ale należy pamiętać, by zachować umiar i stosować je według ilości podanych przez producenta. Zbyt wysokie dawki wapnia mogą zahamować pobieranie żelaza czy fosforu – składników niezbędnych do prawidłowego rozwoju roślin. Co więcej, jeśli stosujemy nawozy organiczne typu obornik czy kompost, pamiętajmy, że one też działają odkwaszająco. Ważne jest również, by po wapnowaniu nie stosować bezpośrednio obornika, lecz po upływie około 6 tygodni. To samo dotyczy nawozów mineralnych zawierających azot w formie amonowej. Nie zapominajmy o popiele drzewnym, który jest doskonałym nawozem odkwaszającym. Popiół zawiera dużo wapnia, fosforu, krzemu i wiele innych składników pokarmowych, a ponieważ nie zawiera azotu, który podczas spalania się uwolnił, warto stosować go w jesiennym nawożeniu. Jeśli zaś chcemy obniżyć wartość pH pod potrzeby wybranych do uprawy roślin, stosujemy kwaśny torf, nawozy siarkowe bądź azotowe. Nawozy azotowe stosujemy albo przedsiewnie, albo pogłównie. Jeśli na glebie nie ma żadnej roślinności, nawozy rozsypujemy równo na całej powierzchni. Jeśli rośliny pozostają na zagonie, nawozy rozsypujemy tylko w ich pobliżu.
Małgorzata Wyrzykowska
