XOjciec zmarł 19 lat temu. Do tej pory nie było chyba przeprowadzone postępowanie spadkowe. Jestem jedynym dzieckiem ojca z pierwszego małżeństwa. Drugi raz ożenił się z wdową, która miała syna. Z tego, co wiem, ojciec nie zapisał im swojego majątku. Pasierb z matką nadal mieszka w domu ojca i obrabia ziemię. Czy ma on prawo do spadku po moim ojcu? Nie wnosiłem sprawy, ponieważ długo przebywałem za granicą, ale teraz jestem w gorszej sytuacji finansowej. Uważam, że coś mi się po ojcu należy. Tylko czy to się nie przedawniło?
YPostępowanie spadkowe rzeczywiście nie mogło się odbyć bez Pana udziału. Nawet wówczas, gdyby ojciec zapisał żonie lub pasierbowi (albo obojgu) swój majątek w testamencie. Jako spadkobierca ustawowy musiałby Pan być uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku.
Zgodnie z art. 931 § 1 Kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek – dziedziczą oni w częściach równych. Jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Pasierb może dojść do dziedziczenia tylko w szczególnych okolicznościach, gdy brak jest krewnych zmarłego.
Chyba że z powodu pobytu za granicą nie dotarła do pana korespondencja z sądu wraz z odpisem wniosku o stwierdzenie nabycia spadku złożonym przez macochę. Jedynie ona mogłaby złożyć taki wniosek, gdyby Pana ojciec nie zostawił testamentu lub gdyby zapisał jej majątek w testamencie. W przypadku testamentu sporządzonego na rzecz pasierba wniosek do sądu o stwierdzenie nabycia spadku powinien złożyć on, ale wówczas także Pan powinien uczestniczyć w tym postępowaniu.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku można wnieść w każdym czasie. Sprawy te nie ulegają przedawnieniu. Istnieje jednak możliwość, że ojciec Pana zadysponował majątkiem jeszcze za życia, przekazując go w darowiźnie pasierbowi lub żonie (ewentualnie im obojgu). Gdyby od śmierci ojca upłynęło mniej lat, mógłby Pan ubiegać się o zachowek od pasierba lub macochy W tej sytuacji jest to jednak niemożliwe. Przede wszystkim dlatego, że w myśl art. 994 § 1 k.c. przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż 10 laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Po drugie zaś, roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu. Stosownie do art. 1007 § 2 k.c., roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się obecnie z upływem 5 lat od otwarcia spadku, czyli śmierci spadkodawcy. Wcześniej ten okres był jeszcze krótszy i wynosił 3 lata. ●
