Ponad 44,5% gospodarstw rolnych z 1,31 mln oprócz działalności rolniczej utrzymuje się jeszcze z pracy najemnej. Aż 29% wspiera się emeryturami i rentami. Niespełna 15% prowadzi dodatkowo działalność pozarolniczą i co ciekawe – prawie 16% zasila swój budżet innymi niezarobkowymi źródłami, w które nie wlicza się świadczeń emerytalno-rentowych.
Takie dane wynikają z Powszechnego Spisu Rolnego. Dane dotyczą okresu między 2 czerwca 2019 roku a 1 czerwca 2020 roku. Jak to się zmieniło w ciągu ostatniej dekady? W stosunku do 2010 roku ubyło gospodarstw, które dodatkowego źródła dochodu upatrywały zarówno w pracy najemnej (spadek o 2 punkty procentowe), jak i działalności pozarolniczej (spadek aż o 5,5 punktu procentowego).
Największa zmiana nastąpiła jednak w przypadku niezarobkowych źródeł dochodu – tak jak przed 10 laty wspierało się nimi 6,7% gospodarstw, tak już w badanym okresie 15,8%. Bez wątpienia przyczyniło się do tego uwzględnienie rolników w programie „500+”.
Jak wskazują dane GUS, głównie z rolnictwa utrzymuje się nawet nie jedna trzecia gospodarstw. Co więcej, odsetek ten na przestrzeni 10 lat spadł z 33,8% do 30,4%. Warto zaznaczyć, iż za gospodarstwo, w którym działalność rolnicza stanowi główne źródło utrzymania, uważa się takie, w którym dochód z rolnictwa przekracza 50% dochodów ogółem.
Średnia powierzchnia gospodarstwa utrzymującego się głównie z działalności rolniczej wynosi około 21 ha – to o 10 ha więcej niż średnia wielkość gospodarstwa w kraju. Co ciekawe, jeślibyśmy porównali strukturę produkcji roślinnej w takim gospodarstwie z gospodarstwami, które utrzymują się głównie z działalności pozarolniczej lub pracy najemnej, emerytur i rent albo innych niezarobkowych źródeł, zboża stanowią tutaj najmniejszy odsetek, chociaż i tak w strukturze zasiewów zajmują 66%. Gospodarstwa utrzymujące się głównie z emerytur i rent mają ich w strukturze zasiewów prawie 80%. Podobnie jest w przypadku tych, które czerpią dochody głównie z pracy najemnej. Taka zależność wydaje się logiczna, ponieważ zboża w stosunku do produkcji zwierzęcej czy innych upraw wymagają mniejszych nakładów pracy. Gospodarstwa żyjące z pracy na roli cechuje za to wysoki udział w strukturze zasiewów roślin przemysłowych. Wynosi on około 13%. Te gospodarstwa mają też stosunkowo wysoką obsadę na 100 ha – jest to 94 SD, przy czym w przypadku bydła obsada wynosi 30 sztuk/100 ha, a świń – 160 sztuk/ha. W gospodarstwach tych użytkuje się średnio 2 ciągniki i zużywa około 152 kg NPK/ha.
W ujęciu wojewódzkim najwięcej gospodarstw, które utrzymują się z działalności rolniczej, znajduje się w województwie kujawsko-pomorskim. Tutaj w ten sposób utrzymuje się prawie 51% gospodarstw. Na drugim miejscu znajdują się województwa: podlaskie i warmińsko-mazurskie, gdzie z rolnictwa żyje około 45% gospodarstw. Takich gospodarstw jest też dużo na terenie województw: wielkopolskiego, zachodniopomorskiego, pomorskiego i mazowieckiego. W tych jednak rejonach wielu rolników utrzymuje się też z pracy najemnej. Najbardziej jest to widoczne w województwie mazowieckim. W pozostałych regionach kraju przeważają gospodarstwa czerpiące dochody głównie z pracy najemnej, przy czym w województwach południowych oraz w Lubuskiem istotną rolę odgrywają dochody ze świadczeń emerytalno-rentowych. ms
