Ostatnia faza porodu, czyli odejście błon płodowych powinno nastąpić od 8 do 12 godzin po porodzie. Dopiero po tym czasie, jeżeli łożysko nie zostanie wydalone mówi się o jego zatrzymaniu.Przyczyn niewydalenia łożyska po porodzie jest wiele i zwykle są one ze sobą powiązane. Zalicza się do nich m.in. niedojrzałość łożyska i błon płodowych, problemy porodowe (skręt macicy i ciężki poród), nieprawidłowy poziom hormonów estrogenowych w okresie okołoporodowym, niedobór witamin A i E, wapnia oraz innych makro- i mikroelementów, które obniżają odporność zwierzęcia. Do tego dochodzi również nadmierne zagęszczenie krów w oborze, wysoka temperatura otoczenia, jak również za dobra kondycja krów w okresie zasuszenia.
U większości krów najbardziej widocznym objawem zatrzymania jest część łożyska wystająca ze szpary sromowej. Zdarzają się jednak przypadki, w których nie widać błon płodowych, gdyż znajdują się one w całości w macicy, a o zatrzymaniu sugerować może jedynie pojawiająca się gorączka i pogorszenie ogólnego stanu zdrowia krowy. Za normalną temperaturę ciała po porodzie uznaje się 39,5°C, a zatem każdy wzrost temperatury powyżej tej wartości wskazuje na stan chorobowy, o którym należy natychmiast zawiadomić lekarza weterynarii. Podwyższona ciepłota ciała sprawia, że krowy stają się apatyczne i tracą apetyt. Wraz z zatrzymaniem łożyska pojawiają się inne choroby takie jak: zaleganie poporodowe, zapalenie błony śluzowej macicy oraz późniejsze zaburzenia płodności. Nierzadko zdarza się, że zanieczyszczone błony płodowe prowadzą do powstawania zapalenia gruczołu mlekowego. Dzieje się tak w sytuacji, gdy zanieczyszczone części łożyska lub też brunatne wypływy z dróg rodnych mają kontakt z wymieniem.
Najpowszechniejszą metodą leczenia zatrzymania łożyska jest ręczne jego odklejanie i podawanie antybiotyków do macicy. Obecnie wielu specjalistów i lekarzy weterynarii nie zaleca tego sposobu postępowania, gdyż często interwencja lekarska trwa zbyt długo, a to prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej macicy, która wymaga wtedy długiego okresu do całkowitej regeneracji. Zalecają zaś pozostawienie łożyska w drogach rodnych, z usunięciem jedynie wystających fragmentów błon płodowych oraz podawaniu leków obkurczających macicę, co ma pobudzić odejście łożyska, która samoczynnie zostaje wydalone, podczas regeneracji macicy po porodzie. Kolejną metodą jest domaciczne stosowanie antybiotyków.
Zapobieganie zatrzymaniu łożyska u krów jest trudne z uwagi na wiele czynników, które mogą̨ działać na długo przed porodem i ujawniać się dopiero podczas porodu. Niemniej jednak trzeba zwrócić szczególną uwagę na zapobieganie otłuszczeniu krów w końcu laktacji i okresie zasuszenia. Zaleca się również w okresie 2–3 tygodni przed porodem dodatek około 700 mg witaminy E oraz 50 mg selenu.
Beata Dąbrowska
