Kontrole bioasekuracji przeprowadzane przez Inspekcję Weterynaryjną od dawna przysparzają producentom trzody chlewnej stresu, ponieważ niejednoznaczne przepisy prowadzą do różnej interpretacji wymogów przez lekarzy. Zdenerwowani są przedstawiciele weterynarii, bo również mają ogrom pracy, a Inspekcja Weterynaryjna jest stale niedofinansowana i brakuje jej pracowników. Rolnicy denerwują się, gdyż nikt ich nie słucha, administracja przy ustalaniu przepisów nie bierze pod uwagę realiów produkcji w gospodarstwie, zapominając, że rolnik nie spędza pół dnia przy komputerze, ponieważ ma inne obowiązki. Wymogi tego nie uwzględniają.
Rolnicy opowiadają nam, że przy bardzo dużej liczbie loch w stadzie, gdyby chcieli na bieżąco wypełniać dokumentację, zgłaszać padłe prosięta na porodówkach, przemieszczenia zwierząt, to nic innego by nie robili. A do tego dochodzi jeszcze dokumentacja wjazdów, wejść, uzupełnianie mat i niecek płynem dezynfekcyjnym, przegląd pułapek dla gryzoni, zapewnienie jednorazowej odzieży i obuwia oraz pranie tej, z której korzystają stali pracownicy, rozwieszanie instrukcji…
Teraz opracowują dodatkowo plany bioasekuracyjne, które będą obowiązkowe po 31 października. Jednak czy dzięki temu wszystkiemu czują się bezpieczniejsi, chronieni przed ASF? Otóż nie. Ponieważ mamy 75 ognisk afrykańskiego pomoru świń w tym roku w stadach, z czego 73 wystąpiło od 20 czerwca, a prace polowe prowadzone są przecież w całym kraju i wirusa może zawlec każdy. Mamy aż 2027 ognisk u dzików, a choroba stwierdzana jest na obszarach, na których już dawno nie występowała, więc ASF krąży. Tereny województwa mazowieckiego, które były stopniowo uwalniane ze strefy różowej, znowu będą objęte obostrzeniami, ponieważ w powiecie ostrowskim po długiej nieobecności znowu pojawił się ASF u dzika. Wirus notorycznie stwierdzany jest także w innych województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, podkarpackim, lubuskim, dolnośląskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim.
Rozporządzenie ujednolica wymogi
Najnowsze informacje są takie, że Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 6 maja 2015 r. w sprawie środków podejmowanych w związku z wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń traci moc i z końcem sierpnia zastąpiło je nowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 1485). Utrzymana została w nim większość środków podejmowanych w związku ze zwalczaniem ASF, w szczególności zakazy oraz nakazy dotyczące utrzymywania świń w gospodarstwie oraz zasady postępowania w razie wystąpienia choroby. Nowe rozporządzenie z 10 sierpnia uwzględnia jednak pewne aspekty wynikające w głównej mierze z rozporządzenia Komisji Europejskiej (2021/605/UE), które zaczęło obowiązywać 21 kwietnia bieżącego roku, a do którego Główny Inspektorat Weterynarii wciąż dostosowuje krajowe prawo.
Rolnik jest zobowiązany sporządzać spis świń z podziałem na: prosięta, warchlaki, tuczniki, lochy, loszki, knury i knurki, oraz na bieżąco aktualizować ten spis, a także informować urzędowego lekarza weterynarii o każdym przypadku padnięcia świni w gospodarstwie położonym w strefach niebieskiej, różowej i czerwonej. Przepisy zabraniają wykorzystywania w pomieszczeniach, w których są utrzymywane świnie, słomy na ściółkę dla zwierząt pochodzącej z obszarów objętych ograniczeniami II (strefa różowa) i obszarów objętych ograniczeniami III (strefa czerwona), chyba że składowano ją w miejscu niedostępnym dla dzików co najmniej 90 dni przed jej wykorzystaniem.
Nowe rozporządzenie zawiera przepisy dotyczące zasad uboju zwierząt w celu produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny w gospodarstwach znajdujących się na obszarach objętych restrykcjami w związku z ASF. Wcześniej zasady te regulowało rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 21 października 2010 r. Zakazuje się uboju na użytek własny w gospodarstwach położonych we wszystkich trzech strefach ASF, chyba że świnie były utrzymywane w tym gospodarstwie co najmniej 30 dni przed ubojem, zostaną poddane badaniu przedubojowemu w sposób określony w art. 11 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/627 z 15 marca 2019 r., a mięso badaniu poubojowemu w sposób określony w przepisach w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny.
W rozporządzeniu określono, jak ma wyglądać znak weterynaryjny do znakowania świeżego mięsa i produktów mięsnych uzyskanych ze świń pochodzących z określonych obszarów, zgodnie z art. 44 rozporządzenia Komisji Europejskiej 2021/605.
Pozwolenia przy przemieszczaniu
Na obszarach różowym i czerwonym świnie przemieszcza się bezpośrednio do gospodarstwa lub rzeźni po uzyskaniu pozwolenia powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce pochodzenia świń. Na obszarach tych świnie można przemieścić również po uprzednim ich zgromadzeniu w miejscach skupu lub przeznaczonych na targ, położonych na tych obszarach, po uzyskaniu pozwolenia wydanego przez powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce pochodzenia świń. W miejscu tym nie mogą znajdować się jednocześ-
nie zwierzęta inne niż świnie. Pozwolenie, o którym mowa, wydaje się po uzyskaniu zgody powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce przeznaczenia świń. Po wydaniu pozwoleń na przemieszczanie świń powiatowy lekarz weterynarii niezwłocznie informuje o tym fakcie powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce przeznaczenia świń.
W przypadku przemieszczania świń spoza strefy różowej i czerwonej do gospodarstwa położonego w takich strefach niezbędne jest uzyskanie pozwolenia powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce przeznaczenia świń.
Każdy dzik odstrzelony w strefach niebieskiej, różowej i czerwonej ma być niezwłocznie dostarczany wraz ze wszystkimi częściami ciała, w tym z narządami wewnętrznymi, do położonego na tym samym obszarze punktu skupu dziczyzny lub zakładu obróbki dziczyzny bądź innego zakładu nadzorowanego przez organ Inspekcji Weterynaryjnej, w którym mogą być przechowywane tusze lub skóry dzików. Tusze, wszystkie części ciała oraz skóry dzików odstrzelonych na obszarach ASF mogą opuścić punkty i zakłady wyłącznie po uzyskaniu ujemnego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku afrykańskiego pomoru świń.
Dominika Stancelewska
